Book Title: Jain_Satyaprakash 1948 08
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૫૬ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૩ આ ઉપરથી નીચે મુજબની બાબતે તારવી શકાય છે
(૧) અગિયારે અંગો ઉપર ઓછામાં ઓછો એક બાલા તે છે, પણ ઉવંગ, છેયસુત્તો કે પઈષ્ણુગો માટે આમ ઉલ્લેખ થઈ શકે તેમ નથી. . (૨) તરુણપ્રભસૂરિએ વિ. સં. ૧૪૧૧માં લાવશ્યક ઉપર બાવા. રો તે આગમો ઉપરના તમામ બાલાવબેમાં સૌથી પ્રાચીન હોય એમ લાગે છે, કેમકે ૩૫ જેસવણુકશ્ય જોવા મળ્યાંશને લક્ષ્યમાં લઈએ તે પણ એના ઉપર સૌથી પ્રાચીન બાલ કમલપ્રસૂરિના શિષ્ય આસચન્દ્રને વિ. સં. ૧૫૧૭ને છે.
(૩) અનેક આગમો ઉપરના બાલાવબેધો હજી અપ્રસિદ્ધ દિશામાં છે.
(૪) કર્તાનાં નામવાળા બાલાવબોધ સૌથી વધારે કાઈ આગમ ઉપર રચાયા હોય તો તે આગમ પડાવશયક છે.
(૫) બધા આગમો પછી આવસ્મય, ઉત્તરાયણ અને દસવાલિય ઉપર સૌથી વધારે પ્રમાણમાં બાલા રચાયા હોય એમ લાગે છે.
() બાલાવબોધ રચનારામાં સૌથી વધારે બાલા, કોણે રચ્યા છે, એ પ્રશ્નનો ઉત્તર વિચારતાં પાર્ધચન્દ્રનું નામ મોખરે આવે છે. કેમકે એમણે આગમો ઉપર બાલાવબંધો રચેલા છે.
(૭) આગમ ઉપર બાલાવબેધ રચવાનું કાર્ય જે "વિક્રમની પંદરમી સદીની લગભગ શરૂઆતથી શરૂ થયું તે અઢારમી સદીના અન્ત સુધી તે ચાલુ રહ્યું છે, ( કઈ અજ્ઞાતપ્તક કૃતિ એ પછી પણ રચાઈ હેય તે તે જુદી વાત છે.) આમ હેવાથી ગુજરાતી ભાષાના ૨૪રંગના વિકાસને ત્રણ સદી એટલે તો અભ્યાસ કરવાનું કાર્ય આ બાલાવબે બજાવે છે. ગોપીપુરા, સુરત, તા. ૧૧-૬-૪૭.
૧ અત્યાર સુધીમાં મળેલી તમામ ગુજરાતી ગદ્યકૃતિઓમાં વિ. સં. ૧૭૩૦માં આશાપલ્લીમાં લખાયેલી આરાધના સૌથી પ્રાચીન છે.
૨ વિ. સં. ૧૪૧૧માં વિજયભદ્ર હસરાજ વચ્છરાજ ચઉપઈ રચી છે, એ સૌથી જૂની ગુજરાતી લોકકથા ગણાય છે (જુઓ આપણા કવિઓ ખંડ ૧ નું પૃ. ૨૮૪).
૩ વિ. સં. ૧૫૪૮માં આચાર્ય બનેલા અને વિ. સં. ૧૫૧૮માં સ્વર્ગ સંચરેલા હેમવિમલસરિએ પોસવણાકપ ઉપર બાલા રચી છે. વિ. સં. ૧૫૩૮માં એક અજ્ઞાતકર્તક ટઓ આ ગ્રન્યાંશ ઉપર લખાયો છે.
૪ નવકારમંત્ર ઉપરના ગુજરાતી વિવેચનની એક હાયપથી વિ. સં. ૧૭૫૮માં લખાયેલી છે, પણ નવકારમ– એ પઠાવશ્યકનું એક અંગ છે.
૫ વિક્રમની ચૌદમી સદીમાં લખાયેલા ગુજરાતી ગદ્યગ્રંથોના નમૂના પ્રાચીન ગુજર કાવ્યસંગ્રહમાં ગાયકવાડ પત્ય ગ્રન્થમાલામાં પ્રસિદ્ધ થયા છે. વળી જિનવિજયજીએ સંપાદિત પ્રાચીન ગદ્યસંદર્ભ (પૃ. ૨૦૫-રરર) પણ આ સંબંધમાં જે ઘટે. આ સંદર્ભના પૃ. ૧-૫હ્માં તરુણપ્રમે રચેલી ત્રેવીસ વાર્તાઓ જોવાય છે.
૬ મહાન વિ. સં. ૧૮૩૪માં પwજોષવણકપ ઉપર ટ ઓ છે, પણ આ ૫ જસવણુપ દસાસુયાબંધને એક ભાગ છે, અખંડ આગમ નથી એટલે એની અહીં ઉપેક્ષા કરાઈ છે.
For Private And Personal Use Only
