________________
છેd સબ.
એવા તમે આત્મદેવ, મહાન સુખના ભંડાર, આનંદના સાગર છે, જગતની બધી પ્રકૃતિ, વૃત્તિઓ, દ્વેષ, ક્રોધ, હ, ખેદ, ચિંતા એ બધું આ નીચેના સ્ટેજ પર જ રહેવાને બંધાયેલી છે, તમારા આત્મસ્વરૂપને તે વૃત્તિઓ જરાયે અસર કરી શકતી નથી. આ તે તમે પોતે જ ઘરનું સુખ વિસારી પારકી પંચાત કરી દુઃખ માની લીધુ છે, આત્મભાવે જરા એક વાર જુએ કે આખા જગતમાં પ્રત્યેક આકારની પાછળ તેજ તમારા જેવું અનંત આનંદ, વીર્ય શક્તિવાળું આત્મ સ્વરૂપજ વિલસી રહ્યું છે, પણ ગોટાળે એજ થયો કે પિતાનું સ્વરૂપ મેહ વશે દારૂના કેફની માફક ભૂલી જઈ પ્રત્યેક આત્મા પોતે કર્મવશે મેળવેલ દેહને જ આત્મા માની લઈ તેને પૂર્વ કર્મ વર્ગાનુસાર મલતા સુખ દુખજનક સંજોગોમાં રામ શેષ ભાવ લાવી ફરી નવીન કર્મબંધ કરી ભવજમણુતા વધારી રહ્યો છે તે હે આત્મન ! તે ઉંઘમાંથી જાય! તારું અનંત આત્મવીર્ય ફેરવ, તારા એક પ્રદેશમાં પણ આખી પ્રકૃતિને તાબે કરવાનું સામર્થ્ય છે તે કેમ ભુલી ગયે? દેહ જેવી પરવનું ભલું કરવા અનંતકાલ મહેનત કરી આત્મદ્રોહી બન્યા તે હવે એક ભવ તે આત્માનું કલ્યાણ કરવા પ્રયત્ન કર ! આત્મક્તવ્ય તારું એકજ છે કે–તારા જીવનમાં સુખદુ:ખના જે જે પ્રસંગો આવે પાંચ ઈન્દ્રિયના અનુકુળ વિષયે મલે કે પ્રતિકુળ પદાર્થ મલે છતાંયે તે પૂર્વકમ વગણનું ફળ જાણું તેને સમત્વભાવે જરા પણ હર્ષ શેક ન થવા દેતાં ભેગવી લઈ આત્માને તેટલા પુરત શુદ્ધ કરવો તેજ છે, જે આ કર્મફળ ભેગવવામાં જરા પણ ખેદ, દુઃખ કે રાગ થશે તે હે આત્મા! ફરી નવીન કમબંધ પડશે અને કરેલી મહેનત નિષ્ફલ જશે.
અત્યાર સુધી જે શરીરને તેં તારું માની અનેક દેશે આત્મા પર ચડાવી તેની સેવા તે કરી છે. તેની હરેક વૃત્તિને તું ગુલામ બની તે તેને પિષી છે; છતાં તે વૃત્તિ કે શરીર આજે તારું નથી એ તે અનુભવી રહ્યો છે અને તેમ કરવામાં જે જે કમેવગણ આત્મા પર ચડી હશે તેનું પરીણામ તે તારે આગળ ભેગવવાનું છે, આ શરીરનાં સંબંધીઓ પણ કે જેઓ પૂર્વકના સંબંધે " ચુકવવાજ ભેગાં થયાં છે, તેના માટે પણ તેં તારા કાયમનાં સંબંધીઓ માની તેમના શરીરમાં મમત્વભાવ આરોપી તારા આત્માને બહુજ કલુષિત કર્યો છે. આજે તેમને છેડવાની તારી ઈચ્છા નથી તેમજ ઘણાં પાપ કરીને મેળવેલ લક્ષ્મી, ઉભી કરેલી મહેલાતે, જગતની પ્રશંસા વગેરે જે આ શરીરને લગતી સંસારમાં સારી ગણાતી ચીજે છે અને જે મેળવવાને આત્માને ભુલી જઈ આત્માના માટે અનંતભવ દોજખ તૈયારી કરી તનતોડ પ્રયત્ન કર્યા હતા, તે બધુ આજે તારે સગી આંખે છોડવું પડે છે, કારણ કે-જીવાત્મા જ્યાં સ્વતંત્ર છે? કર્મભક્તિની ઈરછાનુસાર આત્માને વર્તવું પડે છે, તે વખતે બહુ ખેદ આત્માને થાય છે.
