________________
ભાગાકાર ગુણાકાર.
૫૭
વાતાના નામે ઉવેખાઈ જવાની સ્થિતિએ પહોંચ્યો છે, આ ઘડીએ જે સુધારકે પાઠ શીખે તે એમની આંખ ખોલી નાંખનારે એક સરસ તમાચો શ્રી રામચંદ્રસૂરિજીએ ચેડી કાઢ્યો છે, ધડાક દઈને ન પ્રચારની જરૂર જોઈ ન સાથની વાટ જોઈ અને એમણે તો નવી તિથિમાન્યતા અમલમાં જ મુકી દીધી, અને સુધારકોને ઇસારાથી સમજાવી દીધા કે “આમ જુઓ સમાજમાં કામ આમ થાય, અને પોતપોતાનું સંગઠ્ઠન પણ આમ થાય, બાકી વાતો અને પ્રચારની વાટ જોશો તો યુગ સુધી વાટ જોવા દી” રહેશે, હિંમત હોય તો મારી જેમ રચનાત્મક કામ કરે અને નહિ તે વાત મુકી દઈ ઘર સમાલો, સમાજનું થયું હશે તે થશે”. સંયમ અને પરાધીનતા
માનવજીવનની ઉન્માર્ગગતિ અવરોધવા કેઈ નિયમનની જરૂરિઆતને પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય છે. ત્યારે ત્યારે જૈન શિલી માનવીના પિતાના આત્માની જાગૃતિ સ્વરૂપ સંયમ, અને બહુ બહુ તે અમુક સનાતન સત્ય જેવા કેટલાક નિયમોને ત્યાં સ્વીકારે છે, સ્ત્રીઓ કયારે અને કદી પણ સ્વાતંત્ર્યને યોગ્ય નથી, એમને માટે તો પરાધીનતા જ મુક્તિસૂત્ર છે, એ મનુ મહારાજની નીતિ આપણા માનસ શાસ્ત્રીઓએ સ્વીકારી નથી, અહીં વાદવિવાદની દષ્ટિએ આ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત કરવામાં નથી આવતો પણ જૈન ફિલસુફીની આ લાક્ષણિક્તા ભુલાઈ ન જવી જોઈએ, બીજી વ્યક્તિને અંકુશ કે પરાધીનતા માનવ પ્રગતિ માટે ઈષ્ટ કે અનિષ્ટ છે એ સૂક્ષ્મ ચર્ચાને એક બાજુ મુકીએ તોયે આ પરિસ્થિતિથી શાસકમાં જે ઘમંડ, આગ્રહ, મનસ્વીતા અને મુરબ્બીવટ આવે છે, અને તેના પ્રત્યાઘાત રૂપે પરાધીન વ્યક્તિમાં જે લઘુગ્રંથી, બાઘાપણું. બેદરકારી અને છેવટ શાસનની નીતિથી સત્ય પ્રત્યે દ્વેષભાવ ઉત્પન્ન થાય છે તે પરાધીનતાના હેતુને ઉલટે વધુ વિકૃત બનાવે છે. અને આને પરિપાક તે આપણે સમાજ જીવનમાં આજે ડગલે ને પગલે જોઈએ છીએ, અને આથી જ આપણા ધામિક ક્ષેત્રમાં, ગુરૂસેવા, ભગવાનની સેવા, ભજન, કેઈની મુરબ્બીવટને જરૂરથી વધુ જરાયે સ્થાન નથી, અતિરેકનાં ફળ ન ચાખવાં પડે માટે સાવચેતી રાખી તમામ ઝેક જ્ઞાન અને ચારિત્ર પર જ મુકવામાં આવ્યો છે, આજના સંક્રાંતિકાળથી મૂઢ બની આ જનશૈલીની લાક્ષણિક સંદેશ આપણે ન ભુલોએ. આ, ક, પેઢીને દંડ ?
અખબારી હેવાલોથી જાણવા મળે છે કે, પાલીતાણા રાજ શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીને ઘાસલેટની સેંધણી અંગે દંડ કર્યો છે, આ વાત સાચી હોય તે આવી બેદરકારી સોચનિય ગણાય, પેઢી તરફથી એક નિવેદનથી આ પ્રકરણ અંગે જરૂરી માહિતી મળે એવી સમાજ આશા પણ ન રાખે?
