________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાચ
[ ૧૦
શ્રી મેઘકુમાર પણ તેમના આગળના ત્રીજા ભવમાં હાથીના ભાવમાં આવી જ કરૂણા ભાવેલ. તે હાથીના સરદાર હતા, એક વખત જંગલમાં આગની આગાહી તેણે અનુભવ-જ્ઞાનથી જાણી તેથી એક મોટું મેધન તેણે અને તેના સાથીદારેએ વનસ્પતિ રહીત સાફ કર્યું. જયારે આગ મોટા પ્રમાણમાં થઈ ત્યારે જંગલના સર્વે પ્રાણી તે મેદાનમાં આવી પિતાનું રક્ષણ મેળવવા લાગ્યા ત્યારે તે મુખ્ય હાથી પોતાના ટોળા સાથે ત્યાં હવે મેદાન પ્રાણીઓથી ભરપુર થઈ ગયું હતું. મુખ્ય હાથીએ પિતાના શરીરને ખણ આવવાથી એક પગ ઉચે કર્યો, અને બરાબર તે જ સમયે આગથી ભયભીત થયેલું સસલું કુદતું કુદતું ધાસભેર, ઉંચા કરેલ પગની ખાલી જગ્યામાં બેસી, નિરાંતે શ્વાસ લેવા લાગ્યું. હાથી જ્યાં પા પગ મૂકવા ગયા ત્યાં સસલાની પરિસ્થિતિનું જ્ઞાન થયું, તેણે પિતાને પગ ઉંચે જ રહેવા દો. તેણે ધાર્યું હતું તે સસલાને પ્રાણહીન પણ કરી શક્તિ કારણ કે મેદાનને ધણી પિતે મેદાન સાફ કર્યું હતું. આજે આપણી ખુરશી ઉપર બેસવા કે ઈ આવે તે આપણે શું શું નથી કરતાં? તે તે સૌ જાણે છે, વળી નજીવા હડિયા મણ માટે આપણે પ્રાણી વધ ગૌવધ કરતાં પણ અચકાતા નથી ત્રણ દિવસ પછી વાનળ શાંત થયે મેદાનના પ્રાણીઓ વિખરાયા, હાથી જયારે પગ મુકવા જાય છે ત્યારે તેના નાયુઓ અકડાઈ જવાથી પડી જાય છે અને એજ કરૂણા ભાવમાં મૃત્યુને વરે છે–તેજ મેઘકુમાર બન્યા જોયા કરૂણાના ફળ ! તેનું ફળ કેવું અદ્વિતીય હોય છે ! * વિકને નું સ્વરૂપ
જે વિદ્ધ મૈત્રીનો નાશ કરનાર છે તે કરૂણાના પણ ધાતક છે. જેમકે વેરભાવ, ઈ, રંગ, જ્ઞાતિભેદ. આપણે ગાડીમાં મુસાફરી કરતાં, “કેવા છો?” “કયાં જવું છે ?” તેવા પ્રશ્નોનું અનુભવ કરીએ છીએ જે કહીએ “બ્રાહ્મણ” તે સામી વ્યક્તિમાં કોઈ ફેરફાર પડતા નથી પરંતુ કહીએ કે “હરિજન-ભંગી” તો તેમના મેની રેખાઓ વિચિત્ર સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. તેમાં શૈદ્રતા, અરૂચિ-અકારુણ્યના ભાવ સ્પષ્ટ સમજાય છે. જે આપણી બાજુમાં કોઈ ગરી-સુંદર સ્ત્રી હોય તે, તેના બાળકને આપણે મેળામાં મૂતરવા પણ દઈએ! અને કઈ કાળી, સીદી, વૃદ્ધ સ્ત્રી હોય તે કોઈ એક પ્રકારને કચકચાટ આપણે અકારૂ રીતે શરૂ કરી દઈએ છીએ. અમારૂક્યતામાં ગુપ્ત રીતે ક્રોધ અને દ્વપ હેથ છે. આ તે સામાન્ય ઉદાહરણ છે. ભલે કદાચ તેવા ન પણ બને. પરંતુ જે આ પણે સૌ આત્મ-નિરીક્ષણ કરીએ તે નાના નાના અનેક પ્રસંગે આપણું જીવનમાં બને છે જેમાં કરૂણહીન બની ને આપણે સંકુચિત્ત સ્વાર્થી પણામાં રાચતા હોઈએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
