Jain Dharm Prakash 1966 Pustak 082 Ank 02

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

જિનદાસગણિ મહત્તર : જીવન અને કવન
અંક ૨ ]
આઠમા વના એટલે કે ચ-વર્ગ, ટ-વર્ગ, તવ, અને શ-વના અનુક્રમે ત્રીજા પાંચમા, ત્રીજા અને ત્રીજા વ્યંજનો એટલે જ, ણ, ૬, અને સસ્વર પૈકી પહેલા (જ) અને ત્રીજા (૬) માં ત્રીન્ને સ્વર (ઈ) અને બીજો સ્વર (આ) ઉમેરાતાં (અને બાકીના એ માં આ ઉમેરાતાં) જેનું (‘જિષ્ણુદાસ') નામ અને છે અને ગુરૂએ જેતે 'ગણી' (પદવી) આપી અને
એથી સંતુષ્ટ થયેલા (લેાએ) જેને ‘મહત્તર’(પદવી) આપી તેણે (નસીહુની વિશેષ' નામવાળી આ સુણ્િ રચી.
જિનદાસમણિએ નન્દીચુતની સુષ્ણુિરચી છે. એના અંતમાંના પદ્ય દ્વારા એમણે પેાતાનું નામ આડકતરી રીતે દર્શાવ્યુ છે. એ પદ્ય નીચે પ્રમાણે આ ચણ્ણિના અંતમાં છપાવાયુ છે :~~
"णिरेगा मेन्त महासहा जिला पसूयति संख जगद्विता कुला । कमद्विता वी मत चिंतित कखरा फुड करेयं भिचाण कम्मुणा ॥"
આ પદ્યના પ્રથમ ચરણના અક્ષરોમાં “જિષ્ણુદાસગણુામહસ્તરેણુ'' ગત અક્ષરે। આડા અવળા રજૂ કરાયા હોય એમ લાગે છે, પરંતુ એ વાત સાચી હાય તા પ્રથમ ચરણ પ્રાય: નીચે મુજબ હેાવુ જોઇએ.
**ળિ દે ળ ળા ત્ર જ્ઞ મટ્ઠા સર્ગ તિળ
ગમે તેમ પણ ઉપ`કત પદ્ય અશુદ્ધ જાય છે. એથી એમાં નામ ધ્રુવી રીતે છુપાયેલુ છે તે જણાવાયું હોય તે પણ એ ચાવી હાથ લાગતી નથી, આથી જેમની પાસે આ ચણ્ડિની હાથ પોથી હોય તેમને શુદ્ધ પદ્ય રજૂ કરવા મારી સાદર વિજ્ઞાપ્તિ છે.
ગુરુજિનદાસગણિએ કયારે અને કયાં દીક્ષા લીધી એ બાબત કેઈ ઉલ્લેખ જણાતા નથી, પરંતુ (નસીને કે અન્ય કાર્ય ગ્રંથના અભ્યાસ પ્રદ્યુમ્ન
૧- આ ગુણૢિ વિસેસાવાયા મની અમ્રુતિ ગાથાએ તેમજ નન્દીચુતની હારિભદ્દીયવૃત્તિ સહિત કા ૪, શ્વેતાંબર સસ્થા તરફથી ઈ.સ. ૧૯૨૮ માં પાવાઈ છે.
( ૧૯ )
ક્ષમાશ્રમણ પાસે એમણે કર્યાં હતા એમ નિસીહ ( ઉં. ૧ )ની સૃષ્ણુિના પ્રારંભમાંનાં નિમ્નલિખિત પદ્મ ઉપરથી જાણી શકાય છે ઃ—
વિસેષાચરનુત્ત જાઢ વળામં ચ ાથવાટૂન |
पज्जुण्णख मासमणस्स चरणकरणाणुपालस्स ||२|| एकपणामं पकवणामस्म विवरण वन्ने ।
પુવાચરિયયં વિયરૂં પિ તું જેવક વિસેાશા"
આના આધારે આપણે એમ કહી શકીએ કે પ્રદ્યુમ્ન ક્ષમાશ્રમ જિનદાસગણિના વિદ્યાગુરુ તે છે જ, કદાચ એ જ એમના દીક્ષાગુરુ પણ હાય તા ના નહિ.
ઉત્તરજ્જીયણ અને એની નિન્નુત્તિના કરણરૂપે એક ચણ્ડુિ રચાઇ છે. એ ચણ્ણિ કે.વે. સંસ્થા ” તરફથી રતલામથી ઇ.સ. ૧૯૩૩ માં છપાવાઈ છે. એનું સંપાદન આગમાદ્વારક આન ંદસાગરસૂરિજીએ કર્યુ છે. એના મુખ પૃષ્ટ ઉપર નીચે મુજબ ઉલ્લેખ છે :—
સ્પષ્ટી
' 450
" श्रीमन्ति उत्तराध्ययनानि वाणिज्यकुलीनकोटिकगणीय- श्रीगोपालगणिमहत्तर शिष्य (जिनदासगणि महत्तर) कृतया चूर्ष्या समेतानि "
કૌસગત લખાણુ સંપાદક મહાશયનું છે એટલે એમને મતે આ સૃષ્ણુિના કર્તા જિનદાસગણિ મહત્તર છે. આમ માનવા માટે કાઇ આધાર એમણે સૂચવ્ય નથી. આ પરિસ્થિતિમાં પણ એમને મત સ્વીકાય હાય તે આ સૃષ્ણુિના અંતમાંની નીચે મુજબની પ્રશસ્તિ આ મહત્તરના ગુરુનાં નામ ક્યાદિ ઉપર પ્રકાશ પાડે છે:
“ afts ' મુસ્ટલમૂત્રો ‘ચોટિય’ળિો उ वयर साहीतो । गोवालिया महत्तरओ विक्खाओ आसि હોઈમ્સ | || ससमयपर समयविऊ ओयस्सी दित्तिमं
सुगम्भीरो।