________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
( ૧૨ )
કરાયા છે. માયા સેવવાથી મલ્લિનાથ સ્ત્રીવેદ પામ્યા એમ અહીં કહ્યું છે.
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
લાભની સજ્ઝાય–‘તમે લક્ષણ જોજો લાભનાં ર’ થી આ સાત કડીની સજ્ઝાયની શરૂઆત કરાઇ છે. અહીં લેબના સેવનથી થતી દુર્દશા વવાઇ છે. એને અંગે મુભૂમ ચક્રવર્તીનું ઉદાહરણ રજૂ કરાયું છે. ધનના લેાભથી માણુસ ભરીને એ ઉપર મણિધર -નાગરૂપે અવતરે છે એમ અહીં ક્યું છે.
આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે ઉયરને ચારે કાયાને અંગે સજ્ઝાય રચી છે અને તેમાં માનને અંગે બે રચી છે. આબ એમણે કાયાને અંગે એક દર પાંચ સજ્ઝાયા રચી છે.
કે
ચેાથી કડીમાં કહ્યું છે વળી અહીં એ પણ ઉલ્લેખ ધરતીમાં જે દ્રવ્ય દાટે તે ઉપર
(૬) માયાની સજ્ઝાય—આ દસ કીની સજ્ઝાયની શરૂઆત નિમ્નલિખિત પતિથી કરાય છે: “ માયા કારમી ૐ માયા મ કરી ચતુર સુજાણું !”
ઉપાધ્યાય સમયસુન્દરે સંસ્કૃત અને ગુજરાતીમાં ઘણી કૃતિએ! રચી છે. એમાં “રાનાનો તે કૌણ્યમ્ ’'ના આઠ લાખથી દસ લાખ અર્થો અ-પ્રકાર રત્નાવલી વિ. સં. ૧૬૪૯માં રચી દર્શાવ્યા છે. સમગ્ર સંસ્કૃત સાહિત્ય તે શું પણ હું ભૂલતા ન ડાઉ તા વિશ્વ સાહિત્યમાં પણ અદ્વિતીય ગણાય એવું આ કાર્ય એમણે કર્યું છે. એમણે ચારે કાયા ઉપર સઝાય રચી હાય એમ જણાતું નથી. અત્યારે તા મારી સામે એમણે રચેલી માયાની એક સઝાય છે, એ આપણે વિચારીશું :
“લેાભે લક્ષણ જાય.” છે કે ચાર ીકથી વિષધર–સ થાય.
૧. એમણે જાલારમાં ચપક શેઠની ચાપાઇ રચી છે. એની એક હાથપેાથીને પરિચય મેં DCGCM( Vol. XIX, Sec. 2, pt. 1)માં આપ્યા છે. આ ચોપાઇ કોઈએ છુપાવી છે ખરી? જો એમ હોય તેા કાણે કયારે કયા નામથી તેમ કર્યુ છે ?
[ માગશર
આ સજ્ઝાયમાં નિમ્નલિખિત નામવાળી વ્યક્તિએનાં ઉદાહરણા અપાયાં છેઃ——
શિવભૂતિ, લબ્ધિદત્ત અને સભૂય.
(૭) લાભની સજ્ઝાય—આ વીરસાગરના શિષ્ય પડિંત ભાવસાગરની સાત કડી પૂરતી રચના છે. એ લેભ ન કરીએ પ્રાણિયા ફૈ” ! થી શરૂ કરાઈ છે. લેાભના અનિષ્ટકા વવતાં આ સજ્ઝાયમાં નિમ્નલિખિત વ્યક્તિને ઉલ્લેખ કરાયા છેઃ—
સાગર શેઠ, રામ (દશરથના પુત્ર) અને સીતા. અહીં કહ્યું છે કે લાભનું જોર દસમા ગુણુ
સ્થાન સુધી છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૮) આઠ મદની સજ્ઝાય—મુદના આઠ ગણાવાય છે. આ આઠે જાતના મુદના નિ
પણુરૂપે એક જ સજ્ઝાય માનવિજયે રચી છે. એનું નામ નીચે મુજબ છે.
“ આ મની સજ્ઝાય
આ અગિયાર કડીની કૃતિ છે. એમાં અનુક્રમે નિમ્નલિખિત આઠમને અને એ કરનારના નિર્દેશ છેઃ
(૧) જાતિ
(૨) કુળ
(૩) બળ
(૪) ૩૫
(૫) તપ
(૬) ઋદ્ધિ
(૭) વિદ્યા (૮) લેાલ
For Private And Personal Use Only
"
હરિકેશી
મરીચિ
શ્રેણિક અને વસુભૂતિ
સનકુમાર
ક(૩)રગડુ
દશા ભદ્ર
સ્થૂલિ(લ)ભદ્ર
સુચ
આ સજ્ઝાય તેમ જ આ પૂર્વે નિર્દેશાયેલી સાતે સજ્ઝાય. કમળામેન અમીચંદે ઈ. સ. ૧૯૭૫ માં પ્રસિદ્ધ કરેલા “ સજ્ઝાયમાળા '' નામના પુસ્તકમાં છપાવાઈ છે.
