Jain Dharm Prakash 1961 Pustak 077 Ank 05

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

# ચિત્ર દ શ ન જ
લેખક- બાલચંદ હીરાચંદ “સાહિત્યચંદ્ર” -માલેગામ ફેટેફીક કેમેરા હોય છે તેમાં રહેલ પ્લેટ કે સીનેમા જેવા લે જાય છે. અનેક ઘટનાઓ ફિલ્મ ઉપર તેની સામે રહેલી વસ્તુની પ્રતિમા તેઓ નજરે જુએ છે. તે બધી ઘટનાઓ તેમના અંકિત થઈ જાય છે. અને તેનું ચિત્ર ત્યાં સ્થિર મન ઉપર પ્રતિબિંબિત થઈ જાય છે. તેમાના આ થાય છે. મનુષ્યની આંખમાં એવી જ એજના કુદરતે નદીઓની જાણે તેમની સાથે ઓળખાણ હોય એવી નિર્માણ કરેલી હોય છે. તેને લીધે આપણી નજર રીતે બધાએ તેમની કલાના વર્ણન કરવા બેસે છે. સામે જે અનંત વસ્તુઓ આવી જાય છે. તેની તેમના અભિનયનું ગુણગાન તો શું પણ તેઓ પ્રતિમાઓ આપી અપામાં અંકેત થઈ જાય તેવું બની શકે તો અનુકરણ કરવા પર પણ બને છે. અને આપણા આ સ્થૂલ જણાતા જડ શરીર છે. તેમણે ઉચલા ગાયના પેટે લલકારતા બેસે છે. સાથે આપણા સમ એવ. ક્રિય શરીરને ઘનિષ્ટ એવી રીતે એ નટ-ટીઓના તેઓ ભગત બને છે. સંબંધ હોવાને લીધે તે સૂકમ શરીર ઉપર પણ આવી રીતે અનંત ઘટનાઓ અને વિચારોને આ પણ આખે એલ પ્રતિમા અંકિત થઈ જાય
A! મા એકિત થઈ ય સંસ્કાર જે માણસેના મન ઉપર થાય અને થતો છે. અને આપણું ચંચલ મન એ જણાતી પ્રતિ
જ રહે ત્યારે એવા માણસની શી દશા થાય છે તે માએ રિયર કરી આપણા આત્મા સાથે બાંધી જુએ. ઘણા ચોરોએ પોતે ચાર બનવાનું કારણ નાખે છે. અર્થાત્ જે પ્રતિમાના દર્શન સાથે આપણું સીનેમાને બતાવ્યું છે. ભોગવિલાસના બધા પ્રકાર મન વડા પ્રમાણમાં જોડાએલું હોય તે પ્રતિમાનું જે માણસ નજરે જ એ તેને પોતે પણ એમ જ અંકને સ્થીર સ્વરૂપનું થઈ જાય છે. અને જે પ્રતિ- કરવાનું મન થાય એમાં આશ્ચર્યું નથી. અને તે માઓ સાથે આપણું મન કિંચિત પણ જોડાએલું
પ્રાપ્ત કરવાનું સાધને જ્યારે ન મળે ત્યારે તે મેળહેતું નથી તે પ્રતિમાની અસર ટાણુવારમાં ભૂંસાઈ
વવા માટે નહીં કરવા જેવા કામ કરવાનું મન જાય છે. અર્થાત્ જે ઘનિષ્ટ કે સુક્ષ્મ સંબંધ
થાય એ સ્વાભાવિક છે. સીનેમાને તો અનેક નવી મનનો ય છે તે પ્રમાણમાં એ પ્રતિમાઓની સારી
નવી યુક્તિઓ યોજી અદ્ભુત રમ્ય દેખા ઘડવા પડે કે ખોટી અસર આપણું ઉપર થયા વગર રહેતી નથી.
છે. કારણ એમને તો પિતાના ગજવા તર કરવાની પ્રતિમાનું દર્શન અને સ્થિરીકરણ જ્ઞાનીએ દાનત હોય છે. એ કાંઈ ધર્મોપદેશ કરવા બેઠા અને અજ્ઞાનીઓ ઉપર સરખુ જ થાય છે. પણ
રહેતા નથી. વચમાંથી નીતિના પાઠે આપવામાં જ્ઞાનીએ આપણા આત્માને પોષણ આપે એવી
આવે છે ખરા, પણ એ કાંઈ એમને ઉદ્દેશ ન પ્રતિમાઓનું મનથી રસપૂર્વક ગ્રહણ કરી તેને
કહેવાય. અને જેનારાઓ ત્યાં કાંઈ નીતિના પાઠે આત્મા સાથે જોડી તેને પિતાના હુલ્ય સાથે એકરૂપ
ભણવા માટે આવેલા હોતા નથી. તેઓ તે ઘડીભર કરી પોતાના આત્માને ઉંચી કક્ષાએ મૂકી દે છે.
છેલછબીલા બની હેર ઉડાવવા આવેલા હોય છે. સામાન્ય આમા તેથી વિરુદ્ધ વર્તન કરી એવી
ત્યારે એ દોનું અંકન એમના મન અને હૃદય પ્રતિમા તરફ દુર્લક્ષ કરી આવેલા અવસરને ગુમાવી
ઉપૂર થઈ અનર્થ પેદા કરે એમાં શી નવાઈ ! બેસે છે. કારણ આવા દર્શનમાં એને રસ હોતો નથી. આ બધું કેમ બને છે એ વસ્તુ આપણે પોતાની આંખેદારા મન ઉપર આજે સંસ્કાર દાંત દ્વારા સમજી લેવાને હવે પ્રયત્ન કરીએ. પ્રતિબિંબિત થઈ જાય છે. એમાં કોઈ આશ્ચર્ય
=.૫૫ )