________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આંતર શત્રુઓ
1
S
A1
8
11:
વડા (ડાય છે.
સં. હૈ. વલભદાસ નેણશીબાઈ - મારબી બાહ્ય શત્રુઓને આપણે જાણી શકીએ છીએ જ્ઞાન થતાં જ લેભ ઓસરી જાય છે. ભાગે અનિત્ય, એટલે તેનાથી ચેતતા રહી શકાય છે, પણ આંતરિક અસાર, કટ્ટકારક અને અતૃપ્તિકર છે. આજે ભગવેલા શત્રુએ આપણી કેટલી બધી ખાનાખરાબી કરે છે ભેગે કાલે સ્વરૂપ બની જાય છે, કામનાઓ તેને ખ્યાલ આવે એટલા માટે તેમના નામ નિર્દેશ મનુષ્યની કટર શત્રુ જેવી છે. લેબને ખાડે કદીયે અને તેનાથી બચવાના ઉપાયો સંક્ષિપ્તમાં જણાવ્યા છે. પુરાતા નથી. તૃષ્ણાઓની તૃપ્તિ એ બળતામાં ઘી
૧, કામ: વીર્યનાશ એ મૃત્યુ અને બ્રહ્મ- હોમવા જેવું છે. ફક્ત એક જ માણસની કામનાઓ ચર્ય એ ઉત્તમ તપ છે. અધ્યાત્મિક વિકાસ માટે
પુરવા માટે પણ સંસારના પદાર્થો પુરતા નથી. બ્રહ્નચર્યની રખડે જરૂ૨ છે, ભારે અને માદક
લેભ એ માનસિક રોગ છે. અસાધ્ય ક્ષધિ છે. ખેરાકની ઈરછા એ પણ કામોત્તેજક છે. કઠણ
નાનામાં નાની કામનાને પણ સંયમથી દાબી શયા, ઉપવાસ, ઉગોદરી આદિ તેના વિધાતક છે. દેવી, ઈચ્છારૂપી વાઘણને ત્યાગરૂપી પાંજરામાં પુરી આસન-મુદ્રા-ઝાણાયામ અને ધ્યાન કરવું એ ખરાબ દયે, બીનજરૂરી સંપ્રહ તથા બીજને જરૂર હોય વિચારને રોકે છે.
ત્યારે પણ પિતાની વસ્તુ બીજાને આપવી નહીં, શરીર એ આત્મમંદિર છે માટે વિચારથી તે પણ લાભ જ છે. આપણને જે. વગર ચાલ પવિત્ર રાખવું. વૈયિક પ્રેમને પ્રભુ પ્રેમમાં પ્રગટાવ.
જ નહીં એવી વસ્તુઓ કેટલી છે ? જરૂરીયાત ઘણી
છેડી જ હોય છે, જ્યારે મળેલી વસ્તુઓ ઘણી જ ૨. ધ : પૈસુ-સાહસ-ધમોહ-ઈ, અયા, દુપણુ વગૂદંડ પોરૂષય–આ આ ક્રોધની
૪. મેહ : મેહનું કારણ અવિદ્યા છે. પારકી સાથે હોય છે.
વસ્તુને પોતાની માનવી એ મેહ છે. જ્ઞાનું એ સૂર્ય ક્રોધથી ચહેરે બિહામણે થાય છે. આંખે છે, તેનાથી અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર નાશ પામી જાય કુલીને લાલ થાય છે, હોઠ ફફડે છે, શ્વાસોશ્વાસ છે. હું કોણ છું ? મારું શું છે ? એને જવાબ જોરથી ચાલે છે. અમાનુષી દેખાવ થાય છે. ક્રોધ એ જ છે કે હું આમા છું અને જ્ઞાનાદિ ગુણો પ્રેમને નાશ કરે છે. કાંતિને નાશ કરે છે. ઘણુ જ તે મારા છે. મેહ ઘટાડવા માટે પ્રભુ ઉપર પ્રેમ, દેને ઉત્પન્ન કરે છે. ક્રોધ શમ્યા પછી ભૂલ કબુલ વિસ્તાર અને પિતાના સુખ કરતાં પ્રાણી માત્રના કરી માફી માંગવી, ક્રોધીના મુખ સામે દર્પણ ધવું, સુખને અધિક ચાહો. આવેશ વખતે મૌન રહેવું અને ક્રોધ ઉતરી ગયા છે. મદ : પિતાને દેની યાદી બનાવો અને પછી જ બીજું કામ કરવું, ક્રોધ આવવાના પ્રસંગે " તેને દરરોજ એક વાર જોઈ જાઓ.” ભગવાનના નામનું સ્મરણ કરવુંઅપમાન સહન મદમાંથી ઉત્પન્ન થતા દે:-મનુષ્ય ઉપર કરવાની ટેવ પાડવી, નુકશાન અપમાન કરનારને જ
તિરકાર, પીડવાની દષ્ટિ, અસત્ય વચન, ક્રોધ, છે, સહેનારને તે લાભ જ છે.
કે ચીડીયાપણું, અદેખાઈ, કટુ ભાષણ, ઉદ્વેગ ઈત્યાદિ. - ૩, લાભ : હું શાને લેભ રાખું છું ?' જ્યારે હૃદયમાં પ્રભુ આવે ત્યારે અહંકાર, અહંભાવ તેની તૃપ્તિથી મળના સુખ કેટલે ટાઈમ રહેશે ? બહાર જાય છે. હૃદયમાં બેમાંથી એકને જ વાસ અંતે તેનાથી શું લાભ થશે ? લોભનું મૂળ અજ્ઞાન હોય છે. કેઈ પણ માણસ એમ ન કહી શકે કે છે.. ભાગની અસ્થિસ્તા તથા વસ્તુની અનિયતાનું મેં મારું જીવન તદ્દન ભૂલ વિનાનું અને નિષ્કલ
1. મ કરવું, ક્રોધ આવવીના
ન 10 ઉપન્ન થતા દેવાનું છે.
અને રહેશે ?
. કોઈ પણ મા
વિનાનું અને
For Private And Personal Use Only
