Jain Dharm Prakash 1960 Pustak 076 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

શ્રી જૈન ધર્માં પ્રકારા
( ૮ )
સત્યકથન કે ધન જેવા તુચ્છ પદાર્થના અનીતિના માગે સર કરવાની પદિ કાંક આછી થઇ કે ક્રમ? કીર્તિ, મેટા, કાલ આપણે એ કરી શક્યા કેમ ? આવી વસ્તુનું વ્યાપારીને ધ્યાન પશુ ાતું નથી.
વ્યાપારીની ગણત્રી તો મેળવણી કે ખાદબાકીથી સંકલિત થએલી હોય છે. એ તે ધર્મને પણ કરિયા કલ્પી એને સો કરવા પ્રેરાય છે. આટલી સામાયિંકા કરી, આટલી પૂત્ન ભણાવી, આટલું દાન
[જે
સાવ પણ આવા વ્યાપારી વર્ગમાંથી જ ઉદ્ભવે છે. તેથી તેમને થયવૃત્તિને સ્થાયીભાવ સર્વધા નષ્ટ થઇ જતો નથી. ધર્મના કાર્યોનાં પણ એ વેપારી દૃષ્ટિ અવશ્ય તરી આવેલી આપણા વ્હેવામાં આવે છે. વેરાપટા
વાથી કાંક
હૃદયપલટો વિધાનમાં એટલું જ નહીં પણ કેટલાએક સંતમહાત્માએ
થઈ જતો તરતમભાવ
નથી.
મા ભાર
અવશ્ય
કે. જ છે,
સર્વથા
રામાભિમુખ એમાં તરી આવે છે,
કર્યું, આટલા વરવાડા કાઢ્યા, આટલા જગાએમાં કા નથી; અમે તે! મોટા ભાગે જે પરિસ્થિતિ
પ્રવર્તે છે તેને ઉદ્દેશીને જ આવું વિધાન કરેલું છે.
કર્યાં એને હિસાબ ગણી કરે છે અને પેતે આટલા ધર્મ કર્યાં એન અહંકાર ધારણ કરી તેની જાહેરાત પણ કરે છે અને લોકો તરફથી માનની અપેક્ષા રાખે છે. એને મન તે આટલું કાર્ય તે ધર્મનું થયું, એનુ પુણ્ય ખેંચું થયું, તેનો બદલો સંપત્તિના રૂપમાં મળવા તે એ. આભા જેવી કોઇ વસ્તુ છે અને એને સબધ આવા ધમ સાથે કેટલો હોઈ
શકે એનો વિચાર સરખા પણ આવા વેપારીને દાતા નથી. એના મનથી તે ધન એ બજારમાં ખરીદી શકાય
આ
એવી કાઈ વસ્તુ છે ! એક વેપારીને એવી ટેવ હતી કે સવારમાં એલનિક અને આસપાસના દરેક દેવળમાં ફરી એક ચક્કર મારી આવે. હનુમાન, શનિ, માતાજી કે મહાદેવ એવા દરેક દેવને હાથ જેડી પાઈ પૈસા આપી આવે. ય નહીં ફક્ત જિનેશ્વર ભગવંતના મંદિરમાં એણે સાંભળેલુ હતુ` કે વીતરાગ દેવ તે ક્રાઇ ઉપર પ્રસન્ન થતા નથી તેમ ક્રોધ પણ કરતા નથી. એ વેપારીની એવી ધારણા હતી કે બીજા દેવને કાંઈ ને કાંઈ આપતા રહીએ. તે એ દેવે! આપણી ઉપર તુષ્ટ થાય અને કાં' ને કાંધ આપણને આપી જ નય. છેવટ આપણે ગમે તે રીતે મેળવેલું ધન સાચવવામાં આપણને મદદ તે કરે જ ! એના મનથી જૅમ કાટ કચેરીમાં સીપાઈ કે કારકુનને થોડુ ચટાડવામાં આવે તે એ આપણું અવળું કામ પણ સીધું કરી આપે, તેમ એ બધા દેવા પણુ લાંચ ખાઇ આપણી સેવા બજાવવાના ! એટલે એમાં વ્યાપારી બુદ્ધિને જ એ ઉપયોગ કર્યું ય છે,
જલશલાકા મારા હાથે થઈ. આા તા સ કડ વાતનો ઉલ્લેખ થઈ શકે. આ બધુ વેપારી બુદ્ધિન જ પરિણામ છે, એ સ્પષ્ટ છે. દરેક દરનાં ખૂબ ભપકા, ચાંદી સોનાનો ઝગમગાટ, ધામધૂન, ડાયેટ એ શું બતાવે છે. મંદિરનાં પ્રભુની સ્મૃતિ કરતા અન્ય દેખાવાના જ ગુણગાન ગવાય. અને અમુક મહારાજે આ બધુ કરાવ્યુ' એવા નામોલ્લેખ કરાય, એમાં કઈ ભાવના તવરે છે ? રૂપેિચ્છા, આના, પાઈ મારફતે નામના, ક્રાંતિ, વડાઈ ગવાય એવા ક્ષુદ્ર ભાવના કરતાં એમાં બીજી શું છે ?
આટલી પ્રતિષ્ઠાએ મે કરાવી, આટલા ઉજમણાએ સે કરાવ્યા, આટલા આવા ને કરાવ્યા, આટલા વડા બે કટાવ્યા, બાલા મા
સામૈયા
મારા થયા, આવી આવી કાત્રીઓ મારા નામની નીકળી, આટલું દ્રવ્યને ખર્ચાવ્યુ.
આટલી મૂર્તિઓ મે મારા નાનની ભાવી, આલી
ન ધના ધાર્મિશયના । એ તત્વ તે છાપરું જ ચઢાવી દેવામાં આવેલું જણાય છે. મકાનનો જે ભાગ પડુ પડુ થઇ રહ્યો છે તેને સમારવાનુ ડી જેને વધારવાની જરાએ જરૂરી નથી તે ભાગને સાનાચાંદીના લેપ કરવામાં આવે એ કેવી વિચિત્રતા ? કહેવું પડશે કે એ બધી વેપારી બુદ્ધિની કઢંગી સકલના છે! વેપારી અહિંની વેપાર ચલાવવામાં જરૂર અવશ્ય હાય, પણ તે ધમ જેવા પાવેત્ર કામમાં