________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧].
ચાર અનુયોગસ્થાપક-દશપૂર્વી
ભગવાન ! હા. દશપુરવાસી સોમદેવ પુરોહિતને મેં પણ આવું લાભદાયી કથન કરનાર આચાર્યહું પુત્ર થાઉં, અને મારી માતુશ્રીનું નામ સ્વસમાં. શ્રીને જણાવેલું કે-હું આપશ્રીને કથન પ્રમાણે જ એ હિતવત્સલ જનનીના આગ્રહથી જ મને દ્વાદશાંગી વર્તીશ. આ પ્રતિજ્ઞાને અડચણ ન આવે એ કારણે ભણવાની પ્રેરણા થઈ છે. એમાં જ સંપૂર્ણતા હું આપની સાથે ન રહેતાં જુદી વસ્તીમાં રહું છું. મેળવવા અર્થે આપસરખા સ્વામીના ચરણમાં આવ્યો છું. આપ તે જ્ઞાની છે, એમાં ભૂલ થતી હોય તો
ભલે, આજે આશાવેસ લઈ લે, આવતી કાલના સુધારો કરવાની જે સલાહ આપશે તે હું શિરસા મંગળ પ્રભાતથી એનો આરંભ કરાવીશ. મને પણ વંધ કરીશ. તારા સરખા જિજ્ઞાસુના મેળાપની ઈચ્છા કેટલાક આરક્ષિતને વૃત્તાન્ત સાંભળી વજાસ્વામીએ સમયથી વર્તતી હતી એ આજે પાર પડી. શ્રુતજ્ઞાનને ઉપગ મૂકે. એ પછી પ્રસન્ન વદને
બીજા દિવસથી પૂર્વ વાચનાને આરંભ થયો. જ્ઞાન તેઓશ્રીએ કહ્યું કે-વત્સ ! એ વયોવૃદ્ધ ગુરુદેવે જે મેળવવાની લગની અને વિનયપૂર્વકનું વર્તન જો વાત કહી છે એ યથાર્થ છે. શ્રી વજારવાની પણ આ શિષ્યને ખંતપૂર્વક અભ્યાસ ‘સેનું અને સુગંધ' મન્યા જેવો છે. આ કરાવવા લાગ્યા. એમણે જોયું કે આ વિનીત શિષ્ય ગુરુ-શિષ્યનો ગણાય. જ્ઞાન આપવાની તીવ્ર તમન્નાઆવવા-જવાનો પરિશ્રમ ઉઠાવે છે અને લાજ ઉપા- વાળા ગુરુ અને એવી જ તીવ્ર અભિલાષાધારી શ્રય યાને વસતીમાં રહે છે, તે કરતાં અહીં મારી શિષ્ય. પછી એમાં શી કચાશ રહે? જોતજોતામાં પાસે જ રહું તો એને વિશેષ અનુકૂળતા થાય. આરક્ષિત પર્વના જ્ઞાનમાં પગથિયાં વટાવવા
વત્સ ! કાલથી તું મારી સાથે જ આ વસતામાં લાગ્યા. સમયના વહેણમાં વર્ષો જેમ વિલીન થવા રહેવાનું શરુ કર, કે જેથી અધ્યયન કાર્યમાં ખાટ માંડ્યો તેમ આ અભ્યાસી શ્રમણ પણ પૂર્વજ્ઞાનની કાળક્ષેપ બચી જાય.
જ અઘરી કેડીઓ ઓળંગવા લાગ્યા; અને નવ પૂર્વનું ભગવદ્ આપશ્રીની સાનિધ્યમાં રહેવું એ તે જ્ઞાન પૂરું કરીદશમામાં પ્રવેશ કરવા ઉત્સુક કરતૂરીના ઢગ પાસે વસવા જેવું ગણાય. એ કેમ થયાં. આચાર્યશ્રીએ આરંભ કરતાં જણાવ્યું કેપુન્યબળે જ સો પડે, પણ...એક કારણું એમ કરતાં વત્સ ! દશમા પૂર્વના યમક પ્રથમ ભણી લેવા આડું આવે છે.
કે જેથી સમજવામાં બહુ મુશ્કેલી ન અનુભવવી પડે. વત્સ ! મૂઝાઇશ નહીં. જે વાત હોય તે સુખેથી જણાવ,
સામાન્યત: આ યમક સંબંધી વિષય કઠિન ગણાય છે. ભગવદ્ ! જ્યારે હું ગુઆજ્ઞા લઈ આપની પાસે આવવા નીકળ્યા, ત્યારે માર્ગમાં પૂજ્યશ્રી ભદ્ર
- ભગવંતે સૃષ્ટિતંત્રના અખલિત ચલનમાં પાંચ ગુણાચાર્યને વંદન કરવા થોભ્યો હતો. તેઓશ્રી તદ્દન
કાર બતાવ્યા છે. ૧ કાળ, ૨ સ્વભાવ, ૩ નિયતિ, અવસ્થામાં હતા. જ્યારે કંસ દેહરૂપી પિંજર
૪ કર્મ અને ૫ પુરુષાર્થ. જેનદર્શનમાં એ સમવાય છેડી જશે તે કહી શકાય તેમ હતું નક્કીં, છતાં
નામથી સુપ્રસિદ્ધ છે. કોઈ પણ કાર્યની નિપત્તિમાં તેઓને એટલી પ્રતીતિ થઈ હતી કે ઝાઝા દિવસ
એ હાજર હોય છે. પછી એમાં ગોનું મુખ્યતા કાયા ટકનાર નથી. એ કારણે તેઓશ્રીએ જણાવ્યું કે
સંભવે અગર ચર્મચક્ષુધારીને એમાં એકાદ મુખ્ય આર્ય રક્ષિત ! તારે વાર્ષિ સાથે એક ઉપાશ્રયમાં ભાગ ભજવતા જણાય. પાંચ આંગળીઓની માફક કદી પણ રહેવું નહીં, કારણ કે જે મનુષ્ય સોપકમ દરેક કાર્યવાહીમાં તેઓને સહકાર હોય છે જ એમ આયુષ્યવાળા હોય, અને તે જે તેમની સાથે એક નાની વચન છે. અભ્યાસ પાછળ એકચિત્ત બનેલ રાત પણ નિવાસ કરે છે, નિશ્ચયથી તેમની સાથે જ આર્ય રક્ષિતના સંબંધમાં પણ એક પ્રસંગ એવા કાળધર્મ પામે, તેથી તારે અન્ય વસ્તીમાં રહીને બન્યા કે જેથી, સર્વ પ્રકારની અનુકૂળતા હોવા અભ્યાસ કરાવે.
છતાં, ધારણા મુજબના પગથિયે ન પહોંચી શકાયું !
તે થઈ
જાવ્યું કે- ભાગ ભજવતે
આરક્ષિતના સમાસ પાછળ એજ એમ
For Private And Personal Use Only
