________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છ
ની હિર તા--જન-દીસનું વિહંગાવતા કહ્યું
(લે. . હીરાલાલ ૨. કાપડિશ એમ. ઓ. ) આજે આપણા દેશમાં-બાર ક્ષેત્રમાં કે જેન (૧૭) સેન, (૧૮) મહમદ, ૯િ) ચામું તીર્થકર નથી. જેન માયતા પ્રમાણે અન્ય ચાર અને (૨૦) અજિતવીર્ય. "બતોત્રમાં અને પાંચે કવિત’ ક્ષેત્રમાં પણ આ જ સ્થિતિ પ્રવર્તે છે. પરંતુ મહાવિહુની વાત જુદી .
પરિમાણ-વિહરમાણ-જિન-વીસીનાં વીસ છે, કેમકે ત્યાં તે અત્યારે આ કાળમાં વીસ તીર્થ -
- સ્તવની કડીઓની સંખ્યા નીચે મુજબ છે:
જીવન કરે વિદ્યમાન છે. એ વિહરે છે-વિચરે છે. એમને , ૬, ૫, ૫, ૬, ૭, ૩, ૬, ૫, ૫, ૬, ૭, ૭, ૬, ઉદ્દેશીને કેટલીક કૃતિ રચાઈ છે, એવી એક કૃતિ ગુજ- ૫, ૫, ૬, ૭, ૭ અને ૭, - રાતીમાં ન્યાય વિશારદ ન્યાયામાય ઉપાધ્યાય થા- આમ એકંદર આ વીસીમાં ૧૨૨ કડી છે: વિજયજી ગણિએ રમી છે. એને “વિહરમાણુ-જિન- મોટાભાગના સ્તવનની ઓછામાં ઓછી છ છ કડી છે. વીસી” કહે છે. કેટલાક લોકે “વિહરમાણુ'ને બદલે
દેશી-ગુ. સા. સં.(ભા. ૧)માં ૧૯ માં સ્તવન “વિહરમાન’ને પ્રયોગ કરે છે પરંતુ એ સંસ્કૃત ભાષી- સિવાયનાં બાકીના બધાં સ્તવનો માટે ‘દેશી’ દર્શાવાઈ છે. ની દૃષ્ટિએ તે સમુચિત નથી. વળી કેટલાક “વીસી'ને
વિશેષતા–પ્રત્યેક તીર્થંકરનું ગુણેકર્તન એ બદલે વશી” શબ્દ વાપરે છે. ગૂર્જર સાહિત્ય
આ વીસીને સામાન્ય વિષય છે. વિશેષમાં વીસે વીસ સંગ્રહ(ભા. ૧, પૃ. ૫૫-૭૧)માં યવિજય ગણુની
સ્તવનમાં નિમ્નલિખિત છ છ બેલનો ઉલ્લેખ છે - જે પ્રસ્તુત કૃતિ અપાઈ છે તેનું શીર્ષક “વિહરમાન જિન-વીશી” રખાયું છે. આ વીસીમાં વીસ તીર્થ: (૧) તીર્થકરનું નામ, (૨) એમની જન્મભૂમિ, કરીને અંગેના એકેક સ્તવનના સમૂહરૂપ છે. એ વીસ (૩–૫) એમનાં માતા, પિતા અને પત્નીનાં નામ તીર્થ કરેના નામ અનુક્રમે નીચે મુજબ છે – અને (૬) તીર્થંકરનું લાંછન.
(૧) સીમંધર, (૨) યુગમંધર, (૩) બાહુ, (૪) પ્રથમ સ્તવનમાં મોટા અને નાના ભેદસુબાહ. (૫) સુજાત, (૬) સ્વયં પ્રભ, (૭) - ભાવ ગિરુ ઓ (મોટા) દાખવતા નથી એમ કહી એ ભાનન, (૮) અનંતવીર્ય, (૯) સુરપ્રભ, (૧૦) અંગે ચન્દ્ર, વરસાદ, છાયા, સૂર્ય અને ગંગાજળને વિશાલ, (૧૧) વાધર, (૧૨) ચંદ્રાનન, (૧૩) ઉદાહરણ અપાયાં છે. જેમકે ચન્દ્રના દર્શનથી જેમ ચંદ્રબાહુ, (૧૪) ભુજંગ, (૧૫) ઈશ્વર, (૧૬) નેમિ, સાગર વધે છે તેમ કુમુદ(કૈરવ)નું વન પણ વિકસે છે. પાસે એવા પ્રકારની દવાઓ છે કે, આપનો રંગ પાળીને દેવલોકમાં ગયા અને ભવિષ્યમાં મુકિતએ જશે. જડમૂળમાંથી નાશ પામે. ત્યારે સનકુમાર કહે છે કે- કાલા વાંચકે ! સાર એટલે જ ગ્રહણ કરવાને વૈદ્યરાજ ! એવી દવા તે માટે થંકમાં પણ છે. કાયાના કે, કોઈએ કોઈ પણ પ્રકારને જ્ઞાનની, ધન, રૂપનો કે રોગની મને નથી પડી. આત્માના રોગની મને બીક કોઈ બીજા પ્રકારને ગર્વ કર નહિ'. ગર્વ કરવાથી છે. આપના પાસે એ ભવેગ મટાડવાની દવા હોય તે સાંપડેલી વસ્તુ દુર્ગતિમાં લઈ જાય છે. અમૃતનું ખુશીથી આપે. વૈદ્યરૂપે આવેલા દે આવી વૈરાગ્યમય વિષ ન બનાવવું હોય તે, નિરભિમાની બનો અને વાણી સાંભળી આશ્ચર્ય પામ્યા અને મૂળ સ્વરૂપે પ્રગટ નિરભિમાનત્તિ જાગશે એટલે લઘુતા આદિ ગુણો થઈ, દર્શન આપીને ચાલ્યા ગયા. સનકુમારના રોગો પ્રગટશે અને જીવનપંથ મુક્તિના પંથ પ્રતિ પ્રયાણ કરશે. સાત વરસે શમ્યા. એક લાખ વરસની દીક્ષા ખરેખર જ સાચું કહ્યું છે કે–લઘુતામું પ્રભુતા વસે.
For Private And Personal Use Only
