________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમાધિ–સોપાન : (સં. ડકટર વલભદાસ નેણસીભાઈ-મોરબી) ( દુષમ કાળમાં અજ્ઞાનરૂપી ઘેર અંધારી રાતને ભેદવા દિવાકર
સમાન ન્યાયાચાર્ય પૂ. ૩. યશોવિજયજી મહારાજકૃત સમાધિ- શતક વિગેરે ઉપરથી પ્રસ્તુત લેખ સંકલિત કરવામાં આવ્યો છે.)
આત્માભિમુખ થયેલ મુમુક્ષુ એવું ચિંતવન કરે છે કે--અહે! ભારે અનર્થ થઈ ગયો કે અનંતગણુને ધારક હું સં સારવનમાં અનાદિકાળથી કર્મરૂપી વૈરીવડે સર્વાશે ઠગા. અહે ! અજ્ઞાન ભાવથી કર્મના ઉદયે ઉત્પન્ન થયેલા રાગ, દેશ અને મોહને પિતાનું સ્વરૂપ જાણી ઘોર દુઃખરૂપ સંસારમાં મેં પરિભ્રમણ કર્યું; હમણુ કોઈ કર્મના ઉપશમથી પરમ ઉપકારક જિનેન્દ્રદેવના પરમ આગમના ઉપદેશ, સપુષના વચનામૃતને મને લાભ થશે, રાગરૂપી તાવ મટ્યો, મેહરૂપી નિદ્રા દૂર થઈ, સ્વભાવ અને પરભાવના જાણપણને લાભ થયો. હવે આ અવસરમાં શુદ્ધ ધ્યાનરૂપ તરવાવ! જે કર્મને નાશ કરી દઉં તે સ્વાધીનતા પામી દુઃખને પાત્ર ન થાઉં. કે અજ્ઞાનરૂપી અંધકારને આત્મજ્ઞાનરૂપ સૂર્યના પ્રકાશથી હમણું જ દૂર નહીં કરું તે બીજા કયા ભવમાં હું દૂર કરીશ? સમસ્ત વિશ્વને જોવા દેખવાને એક અદ્વિતીય નેત્ર મારો આત્મા છે. તેને પણ હમણાં અવિદ્યારૂપ ભૂત-પિશાચે પ્રેરેલા વિષય-કષાય આવરણ કરે છે. આ ઇંદ્રિયના વિષયો અને ક્રોધ-માન-માયા-લોભારૂપ કષાયે મને હિત-અહિતના અવકનરૂપ વિવેક રહિત કરનારા છે. આ ઠગોને વશ થઈ હુ બહુ ભૂલી ગયો છું. અહે! આ પ્રાપ્ત થતી વખતે રમણીય પણ અંતે વિરસ એવા પાંચ ઈદ્રિયો વડે પરમ તિસ્વરૂપ સર્વોત્કૃષ્ટ પરમાત્મસ્વરૂપ એ આત્મા પણ અજ્ઞાનથી ઠમાયા છે.
હું અને પરમાત્મા બને ઝાનરૂપી નેત્રવાળા છીએ, તે પરમાત્મસ્વરૂપની પ્રાપ્તિ માટે હું મારા સ્વરૂપને જાણુવાની ઇચ્છા કરું. પરમાત્માના આત્મગુણો તે પ્રગટ છે અને મારે તે કર્મોથી દબાઈ રહ્યા છે. મારામાં અને પરમાત્મામાં ગુણોની અપેક્ષાએ ભેદ નથી, શકિત ને વ્યક્તિને ભેદ છે. પરમાત્મામાં ગુણો પ્રગટ થક્તિરૂપે છે અને મારામાં શક્તિરૂપે છે તેથી પ્રગટ કરવાના છે, કમથી ઉત્પન્ન થતો દાહ–અગ્નિ જ્યાં સુધી હું જ્ઞાન સમુદ્રમાં ડૂબકી મારતે ત્યાં સુધી મને ભાળે છે, દુઃખ દે છે. નારકી, તિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવના ભવ ક્રમના ઉદયે થાય છે પણ તે મારું સ્વરૂપ નથી. હું તો સિદ્ધસ્વરૂપ-નિર્વિકાર સ્વાધીન સુખરૂપ છું. હું અનંતલાન-અનંતદર્શન-અનંતવીર્ય-અનંતસુખરૂપ છું તે હવે મોહરૂપ ઝેરી ઝાડને હું શું નહિ ઉખાડી નાંખું ? મારું સામર્થ્ય ગ્રહણ કરી, મારા સ્વરૂપમાં અચલ થઈને માયિક સુખની સર્વ પ્રકારની વાંછાનો ત્યાગ કરી મોહરૂપી ઝેરી ઝાડને મૂળથી ઉખાડી નાંખીશ. મારે મારા રવરૂપને જ નિશ્ચય કરે જેથી અનાદિ કાળથી મોહરૂપ કાંસે મારા ગળામાં પડવે છે તેને છેદવાનો ઉપાય બને. જે પોતાના સ્વરૂપને જ ન જાણે તે પરમાત્માને કેવી રીતે જાણે ? તેથી પ્રથમ પોતાના સ્વરૂપને જ નિશ્ચય કરવા યોગ્ય છે. જે પિતાના સ્વરૂપને જ નહિ જાણે તેની પિતાના સ્વરૂપમાં સ્થિતિ કયાંથી થશે ? અનાદિ કાળથી પુદ્ગલમાં એકરૂપ થઈ રહ્યો છે એવા આત્માને મિત્ર કેવી રીતે કરશે? દેહથી આત્માને ભિન્ન
For Private And Personal Use Only
