________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાર
[ કાતિક
શેઠની કૂ, જરાસંધના અખાડે। તથા રાહણીય ચેરની ગુફા તથા નંદ મણિકારની વાવ આદિ જૂના સ્થાને દર્શાવાય છે. જો કે એ જોતાં ‘ સાપ ગયા ને લીસેટા રહ્યા ’ જેવું લાગે, છતાં કવિઉક્તિ ' કાતિ કેરા કોટડા પાડયા નહીં રે પદ્મત ' મુજબ ભૂતકાળને સ્મૃતિપટમાં તાજો જરૂર કરે છે. આપણે તે છેલ્લી ટેકરી વૈભારગિરિ સાથે સબંધ છે. આમ તે એ પાંચેનુ વાતાવરણ નિવૃત્તિજનક ઢાઇ ત્યાગી જીવનવાળા માટે-આત્મચિંતનમાં એતાર થવાની ભાવનાવાળાએ સારુ-અતિ માક આવે તેવુ' છે. એ સ`માં વૈભારગિર અગ્રદે આવે છે. સતામહાએ વારવાર એ સ્થાનમાં પગલા પાડ્યા છે અને ધ્યાનમગ્ન ખેતી આત્મકલ્યાણ સાધ્યું છે.
આપણે જે કાળની વાત કરીએ છીએ એ લૌકિક દૃષ્ટિયે નહાતા કલિયુગ ૪ લેડ્ડાત્તરમાં જેતે પંચમ આરેા કહેવામાં આવે છે તે પણ નહેતો. એ તે ચાલુ અવસર્પિણી કાળના ચેાથે આરે દુ:ખમસુખમ નામનેા હતે. જૈનદનમાં કાળને મુખ્ય બે મથાળા હેઠળ વહેંચવામાં આવ્યા છે. એના નામ ઉદય અને અસ્ત અર્થાત્ ચઢતે કાળ અને પડતા કાળ, ઉત્તરાત્તર જેમાં સુખ-સમૃદ્ધિ, આયુ, બળ, શરીરમાન આદિ વૃદ્ધિ પામતા જાય એનુ નામ ચઢતો કાળ યાને ઉત્સર્પિણી કાળ, એથી ઊલટુ' જેમાં એ દરેકમાં હાનિ થતી આવે એનું નામ અત્રર્પિણી કાળ. દરેક સર્પિણી દશ કાટાકાટી સાગરે પમ પ્રમાણ દ્વાય છે અને એતા છ ભાગ કરવામાં આવેલ છે જે આરાના નામથી ઓળખાય છે. એમાં પહેલા
અરે સુખમ–સુખમ, બીજો સુખમ, ત્રીજો સુખમ-દુખમ, ચેાથે દુ:ખમ-સુખસ, પાંચમા દુ:ખમ અને છઠ્ઠો દુઃખમઃખમ નામે કહેવાય છે. અનુક્રમે તે ચાર કાટાક્રેટી સાગરાપમ, ત્રણુ કાંટાકાટી સાગરોપમ, એ કાટાકાટી સાગરોપમ, એક કટાકાટી સાગરોપમમાં ખેતાળીશ હુંજાર વર્ષ ન્યૂન, એકવીશ હજાર અને એકવીશ હજારના પ્રમાણવાળા છે. આ ગણત્રી આપણા આ ચાલુ કાળ યાને અર્પણી કાળની દૃષ્ટિયે. ઉત્સર્પિણીકાળમાં એથી ઊલટુ' એટલે પ્રથમના એ એકવીશ એકવીશ હજારના અને ત્યારપછી સૃદ્ધિ પામતા ઉત્તરાત્તર સમજવા. અને સર્પિણી મળી. એક કાળચક્ર કહેવાય છે. એટલે એના વિભાગાને આરાની ઉપમા વાસ્તવિક છે.
મૂળ વાર્તા—પ્રવાહમાં આગળ વધતાં, વૈભારગિરિની તળાટીમાં આવેલ કુંડાને વટાવી ટેકરીના ચઢાણ પર પગ મૂકતાં જે દ્રશ્ય આપણી નજરે ચઢે છે એ ખરેખર અદ્ભુત છે. લીલાં પર્ણોથી શાભતાં, વિવિધ રંગાવાળા, મંતેહર અને સુવાસિત પુષ્પોથી અલંકૃત બનેલાં, અને ાતજાતના ફળાથી સભર બતી જાણે કેાઇ ગભીરભાવ ધારણ કરી મૂકપણે સંદેશા આપવા ખડા કરાયેલા હાય એવા વૃક્ષાની હાર જોતાં પગથી પર જેમ જેમ આગળ ડગ ભરીએ તેમ તેમ વાતાવરણુ તાજગીભર્યું" બનતું જાય. એમાં એની ડાળે બેસી કિવા એક પરથી ખીજા પર પાંખો ફફડાવી ઉડ્ડયન કરતાં પંખાના કપ્રિય રવ કાને અથડાય ત્યારે કુદરતના પાંગણે સર્જાયેલી આ સામગ્રી આગળ માનવ અગર તેણે માનેલી સુખસાહ્યખી કેટલી પામર છે એને સહજ ખ્યાલ આવે છે. ધ્યાન અને સમાધિ માટે સતાએ આવા સ્થળા કેમ પસંદ કર્યો હશે ? એ ગહન લાગતા કાયડાને અહીંનું દ્રશ્ય વિલેાકતા ઊકેલ જ છે
For Private And Personal Use Only
