________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૯૮
www.kobatirth.org
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રાગ્ર
[ ફાલ્ગુન
ઉત્સવકદકુદ્દાલ-કુમતિક દકુદ્દાલને જ કેટલાક ઉત્સુક′દકુદ્દાલકડે છે. જિન રત્નકારા( ભા. ૧ )માં કુમતિક છુદ્દાલની તાંત્ર નથી, પરંતુ ઉસૂત્રક દકુદ્દાલ વિષે ઉલ્લેખ છે. અહીં ગુરુતત્ત્વપ્રદીપ અને ગુરુતત્ત્વસિદ્ધિ એમ એનાં બે નામાંતર અપાય છે. પૃ. ૧૦૭ માં ગુરુતત્ત્વપ્રદીપનો પરિચય આપતાં કહ્યું છે એની એક હાયપોથી વિ.સં. ૧૬૮૩માં લખાયેલી છે. આ પાટજુમાંની અન્ય હાથોથી ઉપરથી ઉતારાવાયેલી છે. આ હાચપોથી ખૂબ ઉતાવળથી ત્રિ. સ. ૧૬૦૬ માં વિમલસાગર, જ્ઞાનવિમલ, વિનય સાગર અને વિવેકવિમલ એ ચાર મુનિએ ઉતારી લીધી હતી. આતે અંગેની પ્રશસ્તિમાં આ ઉતાવળનું કારણ નીચે મુજબ દર્શાવાયું છેઃ—
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્યારે ધર્મ સાગરણુએ નારદપુરીમાં તત્ત્વતગિણી રચી ત્યારે ખરતરાએ એવે કુર્ચ ઉપાડયા કે આ ગ્રંથમાં અંદરખાનેથી અમારી ટીકા કરાઇ છે. એ ઉપરથી ધર્મ સાગરએ ગુરુતત્ત્વપ્રદીપની જૂતા તાડપત્રીય હાય!થી શોધી લાવવા વિનયસાગરને પાટજી મેાકળ્યા, કેમકે એમને ખાતરી હતી કે પેાતાના મતથ્યનું આ ગ્રંથદ્રારા સમર્થાંન ચરો. વિનયસાગર પાણુ ગયા અને સદવસ ઠાકુરના ઘરમાં એમને આ હાયપોથી મળ પશુ ખરી, ગૃ‹ાલિક લૈંગિકાને આતી ખબર પડતાં આ પોથી તે અમારી છે. એમ કહી એમણે એ પાછી માંગી, વિનયસાગરે એ ઉપરથી પોતાના મિત્રોની મદદવડે એ જલદી ઊતારી લીધી અને એ લૈંગિકાને પાછી આપી. કાલાંતરે ધર્મ સાગર ણુએ આ ગુરુત્ત્તવપ્રદીપને સારાંશ એક પૃથક્ પ્રકરણુરૂપે તત્ત્વતર ગણીમાં નેડી દીધા.
આ પ્રમાણેની હકીકત વિવેકવિમલણકૃત પ્રાસ્તિમાં છે,
ગુરુતત્ત્વપ્રદીપ—આ નામના પ્રથની તેમજ ગુરુતર્વાદ્ધિ એ નામવાળા ગ્રંથની હાથપોથીએ કર્યાં કર્યાં છે એની જિનરત્નકાશમાં નોંધ છે, જેમની પાસે આ હાથપાથી હાય તેએ જે સ્વપન્ન વૃત્તિ સહિત છપાયેલી તત્ત્વતગિણી સાથે એ સરખાવે તે ઉપ યુક્ત પ્રાપ્તિની સત્યતા ઉપર પ્રકાશ પડે.
'
**
પર
ચુસ્તવપ્રદીપિકા—આગમ દ્ધારકે પ્ર૦ ૫૦ મ(પૃ. ૧૧)માં ધમ સાગરગણિની કૃતિએ ગણાવતાં ગુરુસ્તપ્રદીપિકાને અને એના પ્રથામ તરીકે એક હજારને ઉલ્લેખ કરેલા છે. તે શુ આ ગુરુતત્રપ્રદીપિકા એ તાડપત્ર પર પ્રાચીન સમયમાં લખાયેલ ગુરુતત્ત્વપ્રદીપિકાના જ વિષયને વ્યક્ત કરે છે કે આ નામેાતી કેવળ સમાનતા છે? “ જૈન સાહિત્યને સ’ક્ષિપ્ત ઇતિહાસ ''( પૃ. ૫૬૨ )માં ધર્મ સાગરના નામ પ્રવચનપરીક્ષા-કુમતિમતમુદ્દાત ” તે ઉલ્લેખ છે. એ એક રીતે ક્ષતય ગણાય, કેમ} આ પુસ્તક તે ઇ. સ. ૧૯૩૩માં પ્રસિદ્ધ થયું છે અને પ્રવચનપરીક્ષા તેમજ એતી મહત્તાને લગતુ' લખાણ ઈ. સ. ૧૯૩૭માં પ્રસિદ્ધ થયું છે, પરંતુ આ ચાલુ વર્ષોંમાં ( ૪ સ. ૧૯૩૭માં ) જે પટ્ટાવલીસમુચ્ચય (ભા. ૨ ) બહાર પડયા છે તેમાં પૃ. ૨૬૯ માં કુમતિકુદ્દાસ-પ્રવચનપરીક્ષા '' એમ છપાયું છે તે શુ' કહેવાય ? આ પ્રશ્ન મે મુનિશ્ર દર્શનવિજયજીને પૂછાવતાં તેમણે નીચે મુજબ ઉત્તર લખી માન્યેા છે-
16
=
For Private And Personal Use Only
