________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
.
T
ક
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
[ પોષ-મહા
પ્રાચીન પુસ્તકમાં બન્નેના નામ પરરપર સાથે જ આવે છે. નિગ્રન્થ નાતપુર મહાવીરને નિર્વાણુની જગ્યા પાવાપુરી ખાદ્ધ ગ્રન્થમાં આવે છે, તેવી રીતે જૈન ગ્રન્થોમાં બુદ્ધના વખતના રાજાઓ વગેરેના નામે આવે છે, યુરોપીય વિદ્વાને માનતા થયા છે કે મહાવીર ઉમરમાં બુદ્ધથી મેટા હતા.
પણ ખરી વાત તો એ છે કે બુદ્ધ ભગવાન તે બદ્ધ ધર્મના સ્થાપક હતા, પણ મહાવીર ધર્મના સ્થાપક નહિ, પણ મહાવીરથી ઘણી જૂની એક પરંપરામાં જન્મ્યા હતા. બુદ્ધને બોધિવૃક્ષ નીચે બુદ્ધના તાત્વિક સત્યાનું જ્ઞાન થયું, એમ મહાવીરને જૈન ધર્મના સત્ય જગ્યા, એમ કઈ ઠેકાણે કહ્યું નથી. બુદ્ધ ભગવાનને પ્રથમ ઉપદેશ અથવા પ્રથમ આપેલા ઉપદેશમાં જેમ સિદ્ધાન્ત કહ્યા છે, તેમ મહાવીર વિશે જૈન ગ્રન્થમાં કંઈ જણાતું નથી. માત્ર મહાવીર શમણુ થયા ને ૧૨ વર્ષ પછી કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું, એ બે મુખ્ય બનાવો જૈન ગ્રન્થમાં મળે છે. બુદ્ધ ભગવાન પ્રથમ કે ગુરુ કે ગુરુઓના શિષ્ય થયા, પછી એ ગુરુઓના સિદ્ધાન્તાથી એમને અસંતોષ થયો અને એ સિદ્ધાન્તને બુદ્ધ ભગવાને ત્યાગ કર્યો, એમ બ્રાદ્ધ ગ્રન્થમાં છે, પણ એવી કોઈ વાત મહાવીર માટે જૈન મન્થામાં નથી કહેવાઈ. મહાવીરને જ્યારે કેવળજ્ઞાન થયું ત્યારે કંઈ નવીન જડયું, એમ જૈન સંપ્રદાયમાં નથી કહેવાયું. જયારે બુદ્ધ ભગવાનને તે જયારે જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું ત્યારે કંઈક તદ્દન નવીન જડયું એમ સ્પષ્ટ કહ્યું છે.
ટૂંકમાં મહાવીર જૈન ધર્મના સ્થાપક નહિ, પણ છેલ્લા Prophetછેલ્લા તીર્થકર છે. મહાવીરના પૂરગામી પાર્શ્વનાથ જૈન ધર્મની સ્થાપનામાં સારા ફાળે આપે હતો, એમ મનાય છે. પાર્શ્વનાથ પછી ૨૫૦ વર્ષે મહાવીર થયેલા. ઉત્તરાધ્યયન સત્ર(૨૩)માં એક સ્થળે કહ્યું છે કે–પાશ્વનાથના એક શિષ્ય અને મહાવીરના એક શિષ્ય મળ્યા હતા, એમણે બએ જૂના મત અને નવા જૈન મતને સંગ-એક્તા કરી હતી.
૨, જૈન સંપ્રદાય મુજબ જેન ધર્મની પ્રાચીનતા જૈન મત સનાતન છે. અનત તીર્થકરો થયા છે ને થશે. ચાલતી “ અવસર્પિણી'માં પ્રથમ તીર્થકર વભદેવ ને ૨૪મા તીર્થંકર વર્ધમાન હતા. બધા તીર્થકર ક્ષત્રિય હતા. ૧૯ મા તાર્થ કર મલ્લી હતા. શ્વેતાંબર મત મુજબ મલી એક સ્ત્રી તીર્થકર હતા; પણું દિગમ્બર મત મુજબ મલ્લી, પુરુષ તીર્થંકર હતા; કેમકે દિગમ્બર મત મુજબ સ્ત્રીને મેક્ષ મળતા જ નથી.
હરમન થાકેબીન લખવા મુજબ ઋષભદેવ (પ્રથમ ), અને નેમિનાથ (૨૨ ), પાર્શ્વનાથ (૨૩) અને વર્ધમાન (૨૪) એ ચાર તીર્થકર સવિશેષ પૂજા પાત્ર ગણાય છે; પરંતુ બધા તીર્થકરો સરખા જ પૂજાપાત્ર ગણાય છે. મથુરામાં કંકાલી નામના ખંડેર જ ક્યાં છે, તે ઉપરથી જણુાય છે કે તીર્થકરોની પૂજા ઈ. સ.નાં પ્રથમ સૈકામાં પ્રચારમાં હતી જ.
- પટણાની ઉત્તરે ૨૭ માઈલ ઉપર આવેલા “બસાર” ગામને “વૈશાલી” કહેવામાં આવતું. વૈશાલી મોટું શહેર હતું, એ શહેરનું એક ૫રૂં “ કંડગ્રામ' હતું. ત્યાં સાત
For Private And Personal Use Only
