________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૦
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ
[ ભાષ
તદ્દન આંધળા જ બની ાય છે. પેાતાની માનવતાસુલભ એવી સજા તેનાથી દૂર ાય છે. તે ગમે તેવુ કાર્ય કરવામાં શરમાતા જ નથી. અર્થાત્ તે માનવ મટી પશુ જ થઇ જાય છે. અરે પશુથી પણ નીચે કાટીમાં જઇ ઊભો રહી જાય છે. જગતની અખા ઉપર પાટા બાંધવા જતા તે પોતાની આંખે જ પાટા બાંધી ખેસે છે. એવા મનુષ્યને પશુ કહેવુ તૈર્યો પણ પશુની જ નિંદા થઇ જાય.
કોઇ સામાન્ય મનુષ્ય એકાદ પદાર્થ નહી ખાવાની કે અમુક નિયમ આચરવાની પ્રતિજ્ઞા કરે છે પણ્ પ્રસંગ પડે તે પ્રતિજ્ઞાા ભંગ કરવા તે તપર તે છે ત્યારે સમજી લેવાનું કે, તેનામાં પશુતા જાગૃત થઈ છે. કાઇ દરદી રાગમુક્ત થવા માટે પથ્ય પાળવાના નિર્ણય કરી લે છે પણ પાળતી વખતે તે કાયર બની જાય છે. કાઈ યુવાન વ્યસન તજવા નિશ્ચય કરે બ્લુ પ્રિય મિત્રાના ટોળામાં જતા તેના મનમાં પશુતા સ`ચાર કરે અને પેાતાના મિશ્રણ પારોથી વિત થાય છે. આ ા અજ્ઞાન યુનિા માસ્ની વાત થઈ પણ સુજ્ઞ ખરી પડત કહેવાતા મહાનુભાવો પાતે જ્ઞાનપૂર્વક ઠરાવ કરે, તે ઠરાવ માટે ગૌરવ મેળવી છે તે પછી પોતાના સહચરા સાથે બેસે ત્યારે પેાતાની ઉતાવળ હેવામાં આવે, હું મારા મિત્રો સામે હારયપાત્ર ખનુ છુ એમ જીવે ત્યારે તે પાતાની માનવતા ભુલી સત્યના એકરાર કરતા ૫ટકી નય અને નવા નવા કારણો અને યુક્તિએ ોધવા પોતાની બુદ્ધિના ઉપયોગ કરે અને પોતાના દેશનું તેને પૂરેપૂરું' ભાન છતાં તે કુમાર્ગે પ્રવૃત્તિ આદરી દે છે ત્યારે નક્કી સમજનું છે કે તે મહાનુભાવમાં પશુતાએ સયાર કરેલા છે, પોતાની ભૂલને સ્પેકરાર કરવાનું ટાળવા માટે તે અનેક યુક્તિ ગેજે એ કેટલી પશુતા ? પેાતાની ભુલ કબૂલ કરવાનું ઉદારપણું તે દાખવે તે તે માનવતાથી પશુ આગળ વધી દેવપાના ગુણેા પેનામાં પ્રગટ કરી શકે પશુ પોતાની માનવતાની નબળાઇ ઢાંકવા માટે તે પશુતાને પોતામાં પ્રવેશવાને અવકાશ આપે છે, એ જ ખુદના વિષય છે. હું મારા અપરાધ ખુલી રીતે કબૂલ કરું તો માનનિ થશે,હું નિંદાપાત્ર ગણાશ, લેકે મને તુચ્છ ગણુશે, હું વગેવાઈશ એવી ખાટી કલ્પનાને વશ થઇ તે પશુતા પાછળ દોડે છે અને આત્મિક ઉન્નતિ ના ચક્રમાં તે ગોથાં ખાઇ પોતાની પ્રગતિના માર્ગ આકરા કરી મૂકે છે,
જ્ઞાની ગનુષ્ય જે દેવ થવાના અને તેથી પશુ આગળ વધવાના માર્ગમાં ડાય છે તેએ પેતાની ભૂલને એકરાર કરવામાં જરા પણુ અચકાતા નથી, પણ ઊલટા તે ભૂત્રને પ્રસિદ્ધ આપી ખેાતામાં રહેલ પશુતાના અંશ ખંખેરી નાંખે છે. ગામ પેતાની ભૂલ જંઘાર અને તપાસનાર જ સત કાટીમાં જજ છોસે છે. પોતાની ભૂલ ખેતાં શરમ આવે એ ઠીક પણ તે ભૂલ કબૂલ કરતા જનતામાં છાપ પડે છે તેની ઉજ્જલતા ખરેખર અત્યંત પ્રશસનીય થઇ પડે છે. પ્રભુ મહાવીર પાસે ઈંદ્રભૂતિ પાતાને સર્વજ્ઞ સમજીને આવે છે. પશુ પાતાની ભૂલ જણાતા તે તરત જ નત મરતક થઇ તેટલી જ દૃઢતાથી પોતાનુ જ્ઞાન કમ્પ્યૂલ કરે છે, તેથી કાંઇ ઇંદ્રભૂતિની નિંદા થતી નથી, પણ ઊકટા તે માનવકૈટીની આગળ વધી ચુકા દેશો અનુભવતા સકલ માવહતી નંદનીય થાય છે. એ અને
For Private And Personal Use Only
