________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શુ- 11 1" ભૂમિકા.
૨૭૯ માં “બધિરાંધમૂક'–હેરો, આંધળો ને મૂંગા બને. ભવાભિનંદી પણ ત્યજી
માત્ર મેક્ષ અભિલાષ 'રૂપ મુમુક્ષુ પડ્યું છે ત્યારે જ આ અખેદ ઉપજે. પર સાથેની અતી પ્રીતિ તેડે તે જ પ્રભુની સાથે પ્રીતિ જોડે.
કષાયની ઉપશાંતતા, માત્ર મેક્ષ અભિલાષ; ભવે ખેદ પ્રાણી દયા, ત્યાં આ માર્શ નિવાસ. દશા ન એવી જયાં લગી, જીવ લાહે નહિં જેગ; મા માર્ગ પામે નહિં મટે ન અતર રે,
–શ્રીમદ્ રાજચંદ્રપ્રણીત શ્રી આત્મસિદ્ધિ પ્રીતિ અનંતી પર થકી, જે તારે તે જે એહ; પરમ પુરુષથી રાગતા, એકવતા હે દાખી ગુણગેહ,
કષભ જિર્ણ શું પ્રીતડી. * -- શ્રી દેવચંદ્રજી ખેદાદિ આઠ ચિત્ત –
આ ખેદ' જીવની આધ્યાત્મિક પ્રગતિ રૂંધારા આઠ ચિત્તદોષ-આશય દેષ મળે પ્રથમ દેષ છે. (૧) ખેદ, (૨) ઉદ્વેગ, (૩) ક્ષેપ, (૪) ઉત્થાન, (૫) બ્રાંતિ, (૪) અમુક, (૭) , (૮) આસંગ– આ આઠ ચિત્તદોષ છે. તે તે દોષને લીધે જીવ પ્રભુ-ભકિત-થાનાદિમાં વિદત પામે છે. જેમ જેમ તે દોષ ટળે છે, તેમ તેમ ભકિત-ધ્યાનાદિ નિર્મલ થતા જાય છે, કારજ કે રોગની સિદ્ધિમાં મનના જયની જરૂર છે, ને મનમાં આ આઠ દોષ નડે છે. આ દોષથી યુક્ત આશયને-ચિત્તને દુર અધ્યવસાયને જ્યારે છોડી દીએ, ત્યારે અનુક્રમે તે તે
ગદષ્ટિની પ્રાપ્તિ હોય છે, પહેલો ખેદ દે છેડતાં પહેલી મિત્રાદષ્ટિ હોય છે, બીજો ઉગ દોષ છોડતાં બીજી તારી દષ્ટિ હોય છે, ઈત્યાદિ માટે આ આઠ ચિત્તદેષ મતિમાન આત્માથી પુરુષે પ્રયત્નથી વર્જવા જોઈએ. એનું વિશેષ સ્વરૂપ શ્રી ગદૃષ્ટિસમુચ્ચય આદિ ગ્રંથાંતરથી સમજવા ગ્ય છે, છતાં અત્રે ખેદ ” દેપને પૂવોપર સંબંધ-સંકલન સમજવા સંક્ષેપ વિચારીએ તે–
સન્માર્ગરૂપ યોગમાર્ગની સાધનામાં ચિત્તને પ્રથમ ખેદ ઉપજે, થાક લાગે, દઢતા ન રહે એટલે તેમાં ઉગ ઉપજે-અણગમે આવે, વેઠીઆની જેમ પરાણે કરે; એથી કરીને ચિત્ત વિક્ષેપ થાય, ડામાડોળ વૃત્તિ ઉપજે, મન બીજી બીજે દેડ્યા કરે એટલે ચાલુ ક્રિયામાંથી મન ઊડી જાય, ઉત્થાન થાય, ને ચારે કોર ભમ્યા કરે, ભ્રાંતિ:ઉપજે એમ ભમતાં જમતાં કોઈ અન્ય સ્થળે તેને લીક જત આવેઅન્યમુદ્દે થાય; એટલે શુદ્ધ ક્રિયાને ઉરછેદ થાય, પીડારૂ -- ગરૂપ રોગ લાગુ પડે, ક્રિયા માંદી પડે, ને તે અમુક સ્થળે આસંગ-આસક્તિ ઉપજે, “અડી દ્વારકા ' જ થઈ જાય! આમ આ આઠ ઓશય--દેવની પૂવોપર સબમરૂપ સંકલના
For Private And Personal Use Only
