________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અંક ૧૦ મા ]
શ્રી આનંદધનજીનું દિગ્ધ જિનમાર્ગદર્શન
૩૦૯
ગેાળ અને, પછી ખાંડ થાય, તેમાંથી શરા-ઝીણી સાકર બને, તેમાંથી અશુદ્ધ સાકરના ગઠ્ઠા થાય તે છેવટે શુદ્ધ સાકરના ચેસલા ખતે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમાં શેરડીથી માંડીને ગેાળ સુધીની અવસ્થા ખરાબર મિત્રા આદિ ચાર દિષ્ટ છે, અને ખાંડથી માંડીને શુદ્ધ ચેાસલા સુધીની અવસ્થા બરાબર છેલ્લી ચાર દૃષ્ટિ છે. પણ પ્રથમ પૂર્વ ચાર અવસ્થા ન હોય તે ઉત્તર ચાર અવસ્થા ઉપજે જ કેમ ? મૂળ શેરડી જ ન હોય તે। શુદ્ધ સાકરની આશા રાખવી તે આકાશકુસુમ જેવી છે, વાધ્યાપુત્ર સમાન છે. મિત્રાદષ્ટિને શેરડી સાથે સરખાવી તે બરાબર છે, કારણ કે તેમાંથી સ`વેગરૂપ માની–મધુર રસની નિષ્પત્તિ થાય છે. ભવ્ય જીવોને જ આ મિત્રા આદિ દૃષ્ટિ સાંપડે છે,અભવ્યેાને કદી નહિં. કારણ કે તે અલ્પે। તો ખરુ જેવા છે. ખરુને ગમે તેટલા પીલે તે પણ તેમાંથી રસ નીકળે નહિં, તેમ અભને કાઇ કાળે સર્વંગરૂપ માધુર્યાં નીપજતુ નથી. આમ આ મિત્રાદિ દષ્ટિ ક્ષુ આદિ સ્થાનીય હાઇ ઉત્તર સષ્ટિના કારણરૂપ થાય છે, તેથી તેને પણ ઉપચારથી સષ્ટિમાં ગણી છે. બાકી પરમા`થી તા સ્થિરા આદિ હેક્ષી ચાર દૃષ્ટિ જ નિરુપતિ સષ્ટિ છે, આ આઠ યોગદૃષ્ટિમાં અનુક્રમે યમ, નિયમ, આદિ આ યાગાંગ ઘટે છે, ખેદ આદિ આઠ દેષના ત્યાગ થાય છે, તે અદ્વેષ, જિજ્ઞાસા આદિ આ ગુણ પ્રગટે છે. તેનુ વિશેષ સ્વરૂપ જાણુવા ઇચ્છતા હૈ।। તું અવકાશે યોગાચા. શ્રી હરિભદ્રજીકૃત યોગસિમુચ્ચય, યાગબિન્દુ આદિ ઉત્તમ ગ્રંથરત્ને શાંતિથી અવલેાકજે.
પથિકઆ યાગષ્ટિ છે એમ કયા સામાન્ય લક્ષણે એળખાય ? તે તેનુ કુલ શું? ચેટિંગરાજ--સત્ શ્રદ્ધાસ ગત ખેાધક તે દૃષ્ટિ કહેવાય છે. એટલે જયાં સતપુરુષની ને સત્પુરુષના વચનની શ્રદ્ધાવાળા મધ હાય છે, અને સ્વચ્છ ંદના ત્યાગ ઢાય છે ત્યાં સામાન્યપણે આ દૃષ્ટિની પ્રાપ્તિ સમજવી. અને આવા શ્રદ્દાયુક્ત એધ જ્યાં હૈાય છે ત્યાં નિષિદ્ધ એવી અસત્ પ્રવૃત્તિને વ્યાધાત થાય છે, અસત્ પ્રવૃત્તિ અટકી પડે છે અને સત્પ્રવૃત્તિષદ-મુક્તિપદ ખે’ચાઈને નિકટ આવતુ જાય છે,
આ મુક્તિપદની પ્રાપ્તિ એ જ આ યોગદૃષ્ટિનું છેવટનુ ફળ છે, કારણ કે મેક્ષની સાથે કે!જે તે ચેગ કહેવાય છે. ‘ મોક્ષન યોજ્ઞનાવ્ યોઃ ' એવા યુગ સંબંધિની દૃષ્ટિ તે યોગદિષ્ટ છે, એટલે યેાગષ્ટિનુ કુલ મેક્ષ છે.
*
ઉક્ત આઠ દૃષ્ટિમાં મિત્રા આદિ પ્રથમની ચાર દષ્ટિ પ્રતિપાતી+ પશુ હાય છૅ, આવીને પાછી ચાલી પણ જાય,—ચાલી જાય જ એમ નહિ. એટલે કે તે પ્રતિપાતી કૅ અપ્રતિપાતી હાય, પ્રતિપાતી થાય તે તે સાપાય હાય છે—એટલે કે નરકાદિ અપાયયુક્ત श्रमादियोगयुक्तानां खेदादिपरिहारतः । अद्वेषादिगुणस्थानक्रमेणैषा सतां मता ॥ " શ્રી યાગદૃષ્ટિસમુચ્ચય × ‘‘સવાસ તો યોધો દષ્ટિવિશિષીયતે । સપ્રવૃત્તિવ્યાધાતારસપ્રવૃત્તિવવાવઃ ॥” યા. ૬. સ + ‘‘પ્રતિપાતયુતાથાયાત્રતો નોત્તરાતથા સવાયા કવિ ચતાસ્તપ્રતિષàન નેતાઃ ।''યા. દ. સ.
For Private And Personal Use Only
