________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
. .
31
કોઈ કાયમ રહ્યું નથી. આયુ પૂર્ણ થયે સર્વ મનુષ્ય કનસર મૃત્યુવેશ થાય છે ને નવા મનુષ્ય જન્મ પામે છે. આ ચકભ્રમણ ન્યાય-અઘઘટિકાન્યાય આ જગતમાં ચાલ્યા જ કરે છે.
આ પ્રમાણે જ્યારે જન્મ પામેલાએ મૃત્યુવશ થવું એ નિર્ણય જ છે તે પછી મનુષ્યજન્મ પામીને તેમાં કરવાનું શું છે ? તેનું સાધ્ય શું છે ? બીજા નરક, તિર્યંચ, દેવાદિકના ભવમાં ન બને અને મનુષ્યજન્મમાં જ બને તેવું શું છે ? આ બાબતને વિચાર કરતાં એમ જણાય છે કે-ખાન, પાન, વિષયસેવન, પરિગ્રસંચયાદિક તે આ જીવે અનેક ભવમાં કર્યું છે, કેઇ ભવમાં તે વસ્તુઓ કર્યા વિના રહ્યો નથી. તે બધા ભામાં નથી થયું માત્ર ધર્મારાધન. અહીં ધર્માધન શબ્દ દેશવિરતિ-સર્વવિરતિપણું આરાધવું તે સમજવાનું છે. નારકના ભવમાં તે પ્રચુર દુઃખ હોવાથી કાંઈ બને તેમ છે જ નહીં. દેવભવમાં વિષયાસક્ત પણું અતિશય હોવાથી બની શતું નથી, કદી કેટલાક સમકિતી સમકિતને નિર્મળ કરનાર ધર્મકરણ કરે છે, પરંતુ અવિરતિને ઉદય હેવાથી ત્યાગ બિલકુલ કરી શકતા નથી. તિર્યંચના ભવમાં તદ્દન પરવશપણું છે. મૂંગે મેઢે જે સુખ-દુઃખ આવી પડે તે સહન કરવાનું છે. જો કે તેમાં પણ કેટલાક જીવે જાતિસ્મરણાદિવડે ધર્મ પામીને કેટલુંક આરાધન કરે છે, પરંતુ તે મનુષ્યગતિમાં થઈ શકતા આરાધનને પ્રમાણમાં અતિ અપ હોય છે. આટલા ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે જે ધર્મનું આરાધન પૂર્ણપણે કરવું હોય યથાવત્ મોક્ષ મેળવવું હોય તે તે પણ મનુષ્યના ભવમાં જ બની શકે તેમ છે તેથી એ અત્યંત દુર્લભ અને અનેક કાર્યસાધક મનુષ્યભવ પામીને તેને પ્રમાદમાં ન ગુમાવતાં પ્રમાદ તજી, સાવધાન થઈ, મૃત્યુ સામે ઊભું જ છે એમ દયાનમાં રાખી ધર્મનું આરાધન કરવા તત્પર થા. જે આ ભવમાં આરાધન નહીં થાય તે પાછો પૂર્વોક્ત ત્રણે ગતિમાં પરિભ્રમણ કરતાં કોઈ બની શકશે નહીં, માટે પીપળાના પાનના દષ્ટાંતે અમુક વખતે મૃત્યુવશ થવાનું જ છે એમ ચોક્કસ માની યથાશક્તિ ધર્મારાધનમાં તત્પર થવું.
શ્રાવકધર્મનું આરાધન સહેલું છે. મુનિધર્મનું આરાધન મુશ્કેલ છે, પરંતુ મુનિપણું સ્વીકાર્યા સિવાય આત્માની સિદ્ધિ થવાની નથી માટે તે બંને પ્રકારના ધમનું યથાશક્તિ-શક્તિને ગેપડ્યા સિવાય આરાધન કરવું અને કેમે કમે તેમાં આગળ વધવું કે જેથી ધર્મારાધનની પૂર્ણતાને પામી શકાય. આ ઉત્તમ જનનું સોનું –ભવભીરુ જનોનું કર્તવ્ય છે. આટલું સૂચવી આ લઘુ તેમ
For Private And Personal Use Only
