________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્નોત્તર હકીકત લઈને તેનો વિસ્તાર કરવા રૂપ બાર ઉપાંગે આચાર્યોના રચેલા છે, પન્નાઓ તો ઘણા છે, પણ તેમાંથી એક અધિકારવાળા દશ પન્ના ૪૫ આગમમાં ગણેલા છે, તે પ્રકીર્ણ સૂવ કહેવાય છે. છેદસૂરમાં મુનિઓના ઉત્સર્ગને અપવાદ માર્ગનું વર્ણન છે, તે વાંચવાને હક્ક અમુક હદવાળી મુનિઓનેજ છે, ચાર મૂળ સૂત્રે કહેવાય છે, તે તે સૂત્રોની વધારે મુખ્યતા ગણવાને અંગે છે. બાકી બે સૂત્ર નામ ગ્રહણથી જ જુદા રાખેલા છે. આમાં સર્વથી વિશેષ શ્રેષતા ૧૧ અંગની ગણાય છે. બાકી છેદ સૂત્રે ને મુળ સૂની મહત્વતા પણ તત્સમાનજ ગણાય છે. માનનીયપણામાં ભેદ કહી શકાય તેમ નથી.
- નિયુક્તિ વિગેરે ચાર પ્રકારો ઉત્તરોત્તર સૂત્રમાં કહેલા ભાવની વિશેષ વિશેષ રૂપષ્ટતા કરવા માટે છે. તેમાનાં પ્રથમના ત્રણ અંગ અર્ધમાગધી (પ્રા કૃત ) ભાવમાં છે અને પૂર્વાચાર્યવૃત છે. ટીકાકાર અત્યારપછી થયેલા છે. પરંતુ તેના કર્તાઓએ સૂત્રોની અંદર આબેશ હકીકતને સંસ્કૃત ભાષામાં બહુજ સ્પષ્ટ કરેલી છે, તેથી તેમને ઉપકાર અત્યંત છે.
પ્રશ્ન ૧૧-વંદિતું કહેતાં પ્રારંભમાં નમસ્કાર, કરેમિ ભંતે ને ઈચ્છામિ ડિ. કમિવું કહેવામાં આવે છે તે શું નિમિત્તે કહેવાય છે? - ઉત્તર-નવકાર મંડળીક માટે છે. કમિ ભંતે વંદિત્ત કહેનારની સ્થિતિ સૂચક છે અને ઈચ્છામિ પડિકમિ બારે ત્રત વિગેરેના અતિચારો સામાન્ય રીતે સૂચવે છે અને વંદિત્તામાં તેની વિશેષ ૨પષ્ટતા કરવામાં આવેલ છે. આ મર્યાદા રીતની જ બાંધવામાં આવેલ છે.
પ્રશ્ન ૧૨-પ્રતિક્રમણમાં જે વારેવારે વાંદણા દેવામાં આવે છે તે શું હેતુ સુચવે છે ? અને તેમાંના કેટલાક વાંદણ અગાઉ મુડપત્તિ પડિલેહવામાં આવે છે તેને શો હેતુ છે ?
ઉત્તર-દરેક વાંદણ સહેતુકજ દેવામાં આવે છે. તેની વિશેષ સ્પષ્ટતા માટે પ્રતિક્રમણના હેતુવાળ ઉલ્લેખ પ્રતિક્રમણની અર્થવાળી બુકમાં કરેલ છે, તે અથવા એ નામની બુક વાંચી જેવી. પ્રથમ ત્રીજું આવશ્યકજ ગુરૂવંદન કરવાનું છે, તે નિમિત્તે વાંદણા દેવાય છે. વંદિત્તા પછીના વાંદણુ ગુરૂ મહારાજને ખમાવવા નિમિત્તે છે. અભુઠ્ઠિઓ પછીના વાંદણ વડે ખાસ ગુરૂભક્તિ કરીને પછી જ્ઞાનાચારાદિમાં લાગેલા દોષના નિવારણ માટે કાર્યોત્સર્ગ કરવાના છે. છ આવયક પ્રાણ હેવાથી અને તે ગુરૂ પાસે લેવાનું હોવાથી તેના પ્રારંભમાં ગુરૂભક્તિ માટે વાંદણા દેવામાં આવે છે. અમુક અમુક પ્રસંગે ( દ્વાદશાહર્ત વંદન કરવું જ જોઈએ એ હકીકત ગુરૂવંદન ભાષાદિથી જાણવી.) - વાંદણ દેતી વખતે આખા શરીરને તેમાં ઉપયોગ કરવાનો હોવાથી ગ્રીન
For Private And Personal Use Only
