________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મૂર્તિ પૂજાના વિષયમાં વિશેષ વૃદ્ધિ કયારથી થઇ ?
૨૦
ઉત્તર-ચારિત્રધર્મોનું પાષણ કરે તે પાષધ કહેવાય છે. તેમાં ભાવા પણ તેને અનુસરતાજ રહેલા છે. તેના ચાર પ્રકાર આહાર પાસહ, બ્રહ્મચય પાસડુ, અવ્યાપાર પાસ ને શરીરસત્કાર પેાસહુ નામના છે. પરંતુ તે ચારેમાં આહારના ત્યાગ, બ્રહ્મચર્યનું પાલન, અવ્યાપારમાં સ્થિરતા અને શરીર સત્કારના ત્યાગ એમ કરવાને છે.
मूर्तिपूजाना विषयमा विशेष वृद्धि क्यारथी थइ ?
***** -
મૂર્તિપૂજા જો કે પ્રાચીન કાળથી ચાલી આવે છે, તે કાંઇ નવી શરૂ થયેલી નથી. ચાર નિક્ષેપા પૈકી સ્થાપના નિક્ષેપો એ મૂત્તિદ્વારા સિદ્ધ થાય છે. જગતને એક પણ વ્યવહાર સ્થાપના શિવાય ચાલી શકે તેમ નથી. વ્યાપારીના ચાપડા, વેપારીઓની હુંડી એ શું સૂચવે છે ? એમાં આંકડા છે તે શું છે? એક ચીઠ્ઠી (હુ‘ડી) બતાવતાં હજાર રૂપીઆ મળે છે, તે શું સૂચવે છે ? હુંડીમાં શુ લખેલ છે ? અક્ષર, તે રૂપીઆની સ્થાપના છે અને તેથીજ તેમાં લખેલા આંકડા પ્રમાણે રૂપીઆ મળે છે.
આપણા દેશમાં ચિત્ર કાઢવાના અને કોઈ મહાન પુરૂષ કે જે મરણુ કરવા લાયક હાય તેની છખી ચિતરાવવાના રીવાજ તે લાંખા વખતથી ચાલ્યેા આવે છે. એ પ્રત્યક્ષ રીતે સ્થાપનાજ છે; પરંતુ એમાં ઘણી વૃદ્ધિ લગભગ પચાસ વર્ષોમાં-જોતાજોતામાં વધી પડેલી ફોટોગ્રાફીની કળાથી થયેલ છે. એ કળાને લઇને ખર્ચ એછે! લાગવાથી ફેટોગ્રાફ્ પડાવવાનું કામ વધી પડેલું છે, જેઓ મૂર્તિપૂજાની ના પાડનારા છે એવા યુરોપીયન તેમજ પારસીઓ વિગેરે પણ તે બાબતમાં બહુજ આગળ વધેલા છે. તેમનામાં તે ફોટોગ્રાફ વિનાની વ્ય
ક્તિ કવચિતજ મળી શકે છે.
આ ફોટોગ્રાફથી મૂત્તિપુજાના સ્વીકાર થાય છે. એમ તેએ એકાએક સ્વીકારી શકતા નથી; પરંતુ તેમને પૂછવામાં આવે કે ‘ તમારા માનનીય-પૂજ્ય પુરૂષની છબી-ફાટેાત્રાની સામી ષ્ટિ કરીને જો કોઈ તેની નિ ંદા કરે, તેને માટે અપમાનકારક શબ્દો એલે, તે તમને ખેદ થાય કે નહીં ? ’ તે થાય, તે તેનું કાર રણ શું છે ? કારણ એજ છે કે ‘ તેમને તે છખીવાળી વ્યકિત ઉપર પ્રેમ છે, રાગ છે, પૂજ્ય ભાવ છે.’ આ સૃત્તિપ્ન્ન નથી તે ખીજી શું છે ? સ્થાનકવાસી બધુ કે જેઆ અરિહંતની સ્મૃત્તિના અસ્વીકાર તેમજ અનાદર પણ કરે છે, તેઓ પણ પા તાના મહાત્મા મુનિઓની છીએ પડાવતા થયા છે, તેને પગે લાગે છે અને પર
For Private And Personal Use Only
