________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપો હવે પછીના માર્ગ
ભવભીરતા હોય તે જરૂર તેમ બની શકે. એ પણ સૃષ્ટિને નિયમ દેખાય છે, કે જનતાને માટે વર્ગ મધ્યમ પ્રકારનું હોવાથી મધ્યમ રસ્તો જ સર્વાનુકૂળ થઈ પડે. વળી જેનધર્મના સિદ્ધાનોમાંથી એજ સૂર નીકળતા પ્રતીત થાય છે, ઉદાહરણો વા કથાનકમાં પણ મોટે ભાગે એમજ દ્રષ્ટિગોચર થાય છે કે ફળને મુખ્ય આધાર સામગ્રી કરતાં ભાવનાપર વિશેષ અવલંબી રહ્યો છે. એકાદ રંક દશા પામેલ મનુષ્યથી લાખેણી આંગી ન પણ રચાવી શકાય, બહુ મૂલ્ય ખરચી ઉત્તમ પ્રકારની સામગ્રી ન પણ લાવી શકાય, છતાં તેનાથી ભાવના તે સર્વોત્તમ પ્રકારની ભાવી જ શકાય. એમાં તો તે ગમે તેવાં ધનાઢ્ય કે અધિકાર અલંકૃત સાથે સ્પર્ધા કરી શકે અને તેમાં વિજયભાગી પણ નિવડે. પરમહંત કુમારપાળ નરેશ અને મંત્રીશ્વર ઉદયનના પૂર્વ ભવના વૃતાતો આ વાતની સાક્ષી પૂરે છે, વળી કથાનકોમાંથી એ પણ સાર તરી આવે છે કે એક સામાન્ય માત્ર નિયમથી પણ કલ્યાણ પંથે પહોંચી શકાય છે. ખરી કસોટી તેના દ્રઢતાપૂર્વક પાલનમાં સમાયેલી છે. “અપ આચરો, પણ જ્ઞાનપૂર્વક અને ખલન વગર આચરો” એજ આગ્રહપૂર્વક ચેતવણી છે. શું હરિબળમચ્છીના ચરિત્રમાંથી ઉપરોક્ત વાતને પુષ્ટિ નથી મળતી ? જવાબ હકારમાંજ આપવું પડશે. આ બધા ઉલ્લેખને આશય એકજ છે કે દલીલપૂર્વક ચર્ચા કરો પણ ન તો તેને લ. બા કે ન કડવાશ વધારે જયાં સ્પષ્ટ અર્થ ન દેખાય ત્યાં માત્ર રાનીના વચન પર આસ્થા રાખી વર્તે. પવિત્ર ચીજ વાપરવાના ખપી થાઓ. તે ચીજ મળાના અભાવે સ્વશક્તિ અનુસાર દ્રવ્યથી ચલાવો, છતાં એવું પ્રતિપાદન કદાપિ ન કરો કે “અમુક આમજ છે.” એમ કહેવું એ નયાભાસ છે. કોઈ વતુમાં એકાંત નથી. કહેનારના આત્માને તેમાં ભાવની વૃદ્ધિ અનુભવ ની ડેય તે ભલે પિતાની જાત માટે તે ઉપગ ચાલુ રાખે, બાકી મોટા વર્ગ માટે તે છેરી રસ્તેજ જરૂરી છે. જનતાનો માટે જ અનુકરણશીલ હતો, છે અને હેવાનો, તેથી તેમના માટેની પ્રણાલિકા પણ તેવા પ્રકારની વેચેલી છે. ધારો કે મારું મન પ્રભુને ડાભાવિક દર્શનથી આકાર પામે, અગર તો માત્ર ચંદનની પૂછી આનંદ પામે, તેથી મારે આંગી રચનાની જરૂર જ નથી અથવા તો કેશર પૂજા કહીજ નથી, ઈત્યાદિ વાત નંજ કહી શકાય; કેમકે ઘણાકનું દ્વારા પણ કયાણ થઈ જાય છે. એ પણ કહેવું છે કે જ્ઞાનીને આશ્રવના કારણ પણ સંવરરૂપે થઈ પડે છે. આજ મુજબ દેવદ્રવ્યનો ચાલું ઉપા અટકાવી ગોઠવણ ફર્વવા કરતાં સાધારણ ખાતાને પોષણ મળી શકે એવી નવી યોજના ઘડીએ એટલે ચર્ચાનો અંત આવી જાય. પરંપરાને પણ સર્વથા ખોટી તો નજ ગણી શકાય. વળી જયાં
For Private And Personal Use Only
