________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
१४
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ,
તો ઇશ્વરે સર્વને સરખી બુદ્ધિ આદિ આપવી નઇએ કે જેથી કરીને સ જીવા સરખાજ રહે; તે તે કેકને સત્બુદ્ધિ અને કાઇને બુદ્ધિ આપે તે તે સંપતી રે અને પન્ના હોય તે રાગદ્વેષ સિદ્ધ થાય અને રાગદ્વેષવાળે જે અય તે ઇશ્વર ૧૪ હાય.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કેટલાક કહે છે કે ઇશ્વર અવતાર ધારણ કરે છે.’ આ પણ યુક્ત નથી, કેમકે મેક્ષ પ્રાપ્ત કરેલ જીવ અવતાર લે તો મોક્ષરૂપ તત્ત્વજ ન રહે, અને તેની પ્રાપ્તિ અર્થે થતાં તપ, સંયમ, ચારિત્ર આદિ અનુષ્ઠાન (ક્રિયા) પણ અનુપયેગી થઇ પડે. આમ હોવાથી અને સૃષ્ટિપરન: સર્વ ધર્મો મુક્તિને સિદ્ધાંત સ્વીકારતા હોવાથી ઇશ્વર અવતાર લે તે સત્ય છે જ નહિ. અને જો જીવની શરૂઆત ગણવામાં આવે તા એક વખત એવા હોવા જોઇએ કે સૃષ્ટિ જીવથી ખાલી થયેલ હોય એટલે સૃષ્ટિના સર્વ જીવો મેક્ષ પામેલ હોય, અને તેવી ખાલી થયેલ સૃષ્ટિમાં જીવની જે શરૂઆત ( રચના ) કરવામાં આવે તેજ મેાક્ષના સિદ્ધાંત ( જન્મ, જરા મૃત્યુથી છુટકારા ) તેાડે; જે તદ્દન અયુક્ત છે. આમ યુક્તિપૂર્વક વિચાર કરતાં સિદ્ધ થાય છે કે સૃષ્ટિ કે વિશ્વના કે ઈ કર્તાજ નથી અને તેથીજ તેના કેઈ નિયંતા કે સંહારકર્તા પણ નથીજ તેથી સૃષ્ટિ એક નિત્ય એવી કુદરતની રચના છે.
<
પૂર્ણુ ભદ્ર-તમારી યુક્તિ તે ટુંકી પણ મુદ્ધિપૂર્વક છે અને માનનીય પણ છે. સુમતિ-મે ઉપરનું સ્થિતિસ્વરૂપ બતાવ્યુ તે દ્રવ્યાર્થિક નય. ( નિશ્ચય નય) અનુસાર છે; પણ વિશ્વની અંદરના જીવ અજીવ આદિ તત્ત્વા-પદાર્થોના વ્યવહાર નથી વિચાર કરીએ તે તેમાં ઉત્પત્તિ (ઉત્પાદ), વ્યય (નાશ) અને પ્રાવ્ય (અસ્તિત્વ) દરેક પદાર્થમાં હાવાથી વ્યવહાર નય ઉત્પત્તિ અને નાશ રૂપ પર્યાય (ફેરફાર) સિદ્ધ કરે છે. જ્યારે નિશ્ચય નય અસ્તિત્વ સિદ્ધ કરે છે.
પૂર્ણ સંદ્ર-એ મધું તો ઠીક, પણ ઉપરની બાબતમાં તમે તત્ત્વ અને મેક્ષ આદિ શબ્દ વાપર્યા તેનું રહસ્ય સમજાવશે.
સુમતિ-સ’સારના જીવોને ધર્મ, અર્થ, કામ અને મેક્ષ તે જરૂપ છે. આ ચારમાં પણ મક્ષ પ્રધાન છે. મોક્ષ એટલે ભવના અંત અથવા જન્મ, જરા અને મૃત્યુથી છુટકારા-એટલે સ્થાધિ (માનસિક ચિંતા), વ્યાધિ (રાગાદિ દુઃખ) અને ઉપાધિ (વ્યવહારની ચિ'તા) થી છુટકારો... અત્યારના પુદ્ગલના સુખમાં રાચેલ જીવ અર્થ અને કામમાં રચ્યાપચ્યા રહેવાનું ઇચ્છે છે અને તેને અંગે હા અને સુખશીલીયાપણુ વધતુ જેઇએ છીએ અને તેથી પાલિક સુખની પ્રાપ્તિ અર્થે અનેક આરબ સમાર ંભ પણ કરે છે. જ્યારે ધર્મ અને મેક્ષ તે સાધ્યાત્મિક સુખરૂપ છે, ધર્મ તે મુક્તિપ્રાપ્તિમાં સાધનભૂત છે અને
For Private And Personal Use Only
