________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮.
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ.
કાવ થઈ રહ્યા છે.” બધાનું ધ્યાન ન ઉપર છે, પણ પેલો રાજા શું જાવે છે ? તે કોનું ધ્યાન ધરી રહે છે ? આવી અદ્દભુત કળા જોઈને તેને હર્ષ થતો નથી? તે શા માટે દાન આપતો નથી ? શું તેની પાસે લકમી નથી ? ના, એ બધું ઘણું, પણ તે દાન દેવું ઇચ્છતો નથી, પણ લેવું ઇ છે, છે. તે પેલા નટને મારવા ઇરછે છે. જે નટે તેનું કંઈ પણ બગાડ્યું નથી અને જે તેના આશરા હેઠળ લેકેને અદ્વિતીય નાયકળા દેખાડી રંજીત કરે છે તેને મારવા ઈચ્છે છે, તેનું શું કારણ?” તેનું કારણ બીજું કંઈ નથી પણ પેલી સપ્ત ધાતુથી બને લી દુર્ગંધમય છતાં સાક્ષાત્ ઉર્વશી જેવી લાગતી નટી ઉપર તે લુબ્ધ થયેલ છે. તે અત્યારે પ્રજા ઉપરની પિતાની ફરજ ભૂલી ગયેલ છે. મદિરા પીધેલ ઉન્મત્ત ગજેન્દ્રની માફક તે અત્યારે મદનસૃષ્ટિમાં નિરંકુશ બની ગયેલ છે. તેના શરીરમાં કામદેવે અસો ધસારો કર્યો છે. તેના હૃદયમાં અત્યારે દયાને છાંટો નથી, વિવેક નથી, મીઠાશ નથી, રાજ્યત્વનું ભાન નથી. તે અત્યારે માત્ર એટલું જ સમજે છે કે કયારે આ નટ નાચતે હેઠા પડે, મરે અને મારા મનની ઈચ્છા પાર પડે. પેલા નટે એક વખત નાટ્યકળા બતાવી, બીજી વખત બતાવી, અને ત્રીજી વખત પણ રાજાને દાન ન દેતો જોઈ તે મહાન નટ સમજી ગયો. તરતજ મનમાં બોલી ઉઠ્યો. “ધિકાર:થાઓ મને!' પણ એટલામાં નટ શું જુવે છે? એના મોઢા ઉપર ગંભીરતા કેમ જણાય છે ? તેના મોઢા ઉપર શાંતિ કેમ જણાય છે ? તે નટ દૂરને દૂર કયાં નજર નાખે છે ? તે એક ઋષિ મહર્ષિ મહાત્માને જોઈ રહ્યા છે, તેની મુખાકૃતિ જોઈ રહ્યા છે, તેના આચાર વિચાર જોઈ રહ્યા છે, તેને વ્યવહાર જોઈ રહ્યા છે, તેની નિરપૃહતા જોઈ રહ્યા છે. જે મુનિની સામે ઉર્વશીને પણ લજાવે એવી પદ્મિની મેદનો થાળ લઈ ઉભી રહી કહે છે કે મહારાજ ! , !” છતાં તે લેતા નથી, તેનું શું કારણ? શું તેને માદક કડવા લાગે છે? શું તેમણે મેહનો પરાજય કર્યો છે કે જેથી પદ્મિની સામે દષ્ટિ ન રાખતાં દષ્ટિ નીચે રાખે છે ? ના, તેઓ સમજે છે કે સ્ત્રી દુર્ગતિની ખાણ છે, તેથી તેની સામે નજર માંડીને ન જેવું, એ તેમને આચારજ હોય છે. ધન્ય છે ! એ સાધુ મુનિરાજને, ધિક્કાર છે મારા જેવા
એને કે આવી મોહજાળમાં ફસાઈ મનુષ્યત્વને હારી જાય છે. અને ધિકકાર હા આ નટીના રૂપને કે જેના પાનિમાં હું પતંગીઓ થઈને પડ્યો છું અને રાજા આદિ તેમાં પડવાને માટે તૈયાર થાય છે. ખેર, કર્મ કઈને છોડતું નથી. ગમે તેવો રાજા મહારાજા કે ચકવત્તિ કેમ ન હોય ? ગમે તેવો પુરૂષાથી પુરૂષ કેમ ન હોય ? પણ દરેકને કમની વેદી પર નાચવું જ પડે છે. રાજર્ષિ ભર્તુહરિ કહે છે કે –
For Private And Personal Use Only
