________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મ પ્રકારના
ચતુર્વિશતિ પ્રબંધમાં વસ્તુપાળ પ્રબંધની અંદર લખ્યું છે કે વસ્તુપાળને કરવા ૧૨૯૮ માં તાવ આબે, તેમના ગુરૂ શ્રીનરચંદ્રસૂરિએ તેઓ સંવત ૧૨૯૮
સ્વર્ગે જશે એમ કહેલું તેથી તે તરતજ શત્રુંજયની જાત્રા કરવા નીકળ્યા. - કેવાળીઆ ગામે આવતાં મંત્રીનું શરીર બહુ શિથિલ થઈ ગયું. તેથી ત્યાં જ - શન લઈ તેઓ સ્વર્ગે ગયા. પછી તેજપાળ તથા જેતસિંહ મંત્રીને શરીરને
જય ઉપર લઈ ગયા અને ત્યાં દેહને શત્રુંજયના એક ભાગમાં સંસ્કાર કર્યો. સંસ્કારની પાસે તેઓએ નમિનિમિયુક્ત રાષદેવાધિકિત સ્વર્ગારેણુ નામનો પ્રાસાદ કરાવ્યું. (જુઓ ચતુર્વિશતિ પ્રબંધ ભાષાંતર. પાનું ૨૩ર) :
ઉપરના બંને ગ્રંથના લખાણુથી એ વાત તો ચોક્કસ થાય છે કે વસ્તુપાળને ડાબુંજય ડુંગર ઉપર અગ્નિસંસ્કાર કર્યો અને તેજ જગે ઉપર બે બાજુ નમિ વિન અને વચ્ચે કાત્સર્ગ સ્થાને ઉભેલી શ્રી રાષભદેવ ભગવાનની મૂર્તિવાળું દેરાસર કરાવ્યું. એવી રીતે કાર્યોત્સર્ગ ધ્યાને ઉભેલી મૂર્તિ એ દીક્ષા અવસ્થાની મૂર્તિ છે.
સવાલ એ છે કે આ જગ્યા તે કઈ? અને હાલ તે દેરાસર હયાત છે કે કેમ? અને જગ્યા અમુક છે એવું આજ ૬૭૬ વર્ષ પછી આપણે ચોકક્સ કરી શકીએ તેમ છે કે નહીં?
ડુંગર ઉપર મૂળનાયકજીના દેરાસરજીના ઉત્તરાદા કરાની સામે અને રાયણ પગલાની પાસે પથ્થરમાં કરેલી જાળીવાળું નાનું એક દેરાસર હાલ ઉભું છે. તે ઉગમણા બારનું છે. તેમાં આસપાસ નમિ તથા વિનમિ તથા વચ્ચે કાર્યોત્સર્ગ યાને ઉભેલી શ્રી આદીશ્વર દાદાની મૂર્તિ છે. તે નીચે લેખ કામ કરાવનાર તથા કરનારની બેદરકારીથી ચુનાવડે છાંટી દીધો છે. આ દેરાસર ઘણું જુનું છે એમ તેની અંદર ઉત્તરાદા કરે ગોખમાં ભરતબાહુબળીની સંવત ૧૩૯૩ના લેખવાળી મૂર્તિઓ છે તેથી, દેરાસરની બાંધણ તથા કેરણી વસ્તુપાળે કરાવેલા બીજા દેરાસરે જેવી છે તેથી તથા દેરાસરમાં પેસતાં જમણે હાથે શેઠ શેઠાણીની સંવત ૧૪૩૦ ની સાલના લેખવાળી મૂર્તિઓ છે તેથી સાબીત થાય છે. એટલે ઉપર જણાવેલ ગ્રંથમાં આપેલું તમામ વર્ણન આ દેરાસરજી સાથે બંદબેડું આવે છે. આ સિવાય આખા ડુંગર ઉપર આવું બીજું કઈ સ્થળ નથી. મૂળનાયકના દેરાસરજીના પશ્ચિમ તરફના ઉત્તરાદા કરી અને આ દેરાસરજી વચ્ચે ફુટ નું અંતર છે.
ઉપરની તમામ હકીકતથી સિદ્ધ થાય છે કે મહાન જૈન મંત્રી વસ્તુપાળના દેહને ડુંગર ઉપર દાદાના દેરાસરજીની નજીક અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવેલ અને તે જગે ઉપર તેમના ભાઈ તથા પુત્રે સ્વર્ગારોહણ નામનું ઉપર જણાવેલું દેરાસર બંધાવેલું.
આ વાત કેટલાક સાધુ મુનિરાજ તથા શ્રાવકો સાથે થતાં દરેકને આશ્ચર્ય
For Private And Personal Use Only
