________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રમુખ માંથી તેમજ તેની ઝમાંથી ગ્રહણ કરી લેવું. “જેવી ભાવના તેવી સિદ્ધિ ” એ ન્યાયે અંતઃકરણ શુભ ભાવનામય કરી દેવું ઉચિત છે. જડ વસ્તુ પણ શુભ ભાવના એ સુધરે છે તે ચેતન્ય યુક્ત આત્માનું તે કહેવું જ શું? સુગંધી ફલની ભાવના દેવાથી તે સુવાસિત થઈ ફૂલેલ કહેવાય છે. તેવી જ રીતે અન્ય પદાર્થ આશ્રી સમજવું વિષયરસની ભાવનાથી જીવ વિષયી બની જાય છે અને શાન્ત ( વેરાગ્ય ) ની ભાવનાથી શાન્ત-વૈરાગ્યમય બની જાય છે. તેથીજ કહ્યું છે કે નારી ચિત્ત દેખના વિકાર વેદના. જિનંદ ચંદ દેખના શાંત પાવના. એ વાકય બહુ મનન કરવા ગ્ય છે અને તેનું મનન કરીને વિષય વાસના તજી વૈરાગ્ય વાસના આદવી છે. ઉપશમ, વિવેક અને સંવર એ ત્રણ પદની સમજ સાથે વારંવાર ભાવના કરવાથી શિલાતિપુત્ર જે નિર્દય જીવ પણ સદગતિ પામેલે છે. એમ વિચારી આપણે સહુએ શુભ ભાવના સેવવીજ ઉચિત છે.
સાધુ ધર્મ, રાત્રી ભજનના સર્વથા ત્યાગ સહિત સંપૂર્ણ અહિંસા, સત્ય. આચાર્ય, બ્રહ્મચર્ય અને અચિનતા ચગે પાંચ મહાવતરૂપ વખાણે છે. કેઈ પણ રસ કે સ્થાવર ( હાલતા ચાલતા કે રિથર રહેનારા ) જીવને મનથી, વચનથી કે કાયાથી હણ નહિં, હણાવે નહિં, તેમજ હણનારને મારે જાણવા નહિં પણ સહુ જીવની આત્મ સમાન સદા રક્ષા કરવી એ અહિંસા મહાવ્રત કહેવાય છે. ક્રોધ, માન, માયા, લેભ, ભય કે હાસ્યથી ઉપર મુજબ લગારે અસત્ય ન બોલવું, પણ શાસ્ત્ર અનુસાર રાગ દ્વેષ રહિત જરૂર પડતું પ્રિય અને હિત વચનજ વદવું તેને શાસ્ત્રકાર બીજું સત્ય નામનું મહાવત કહે છે. દેવ, ગુરૂ કે શાસ્ત્રની આજ્ઞાવિરુદ્ધ કઈ પણ વસ્તુ તેના સ્વામીની રજા શિવાય રાગ ઝૂંપથી સર્વથા ન લેવી તે ત્રીજું અર્થ નામનું મહાવ્રત કહેવાય છે. દેવ, મનુષ્ય કે તિર્યંચ સંબંધી વિષય ભેગને રાગથી છે . સર્વથા ત્યાગ કર, દુધર મન અને ક્રિયાને વશ થઈ નહિં જતાં તેમને પિતાને કબજે રાખવા તેને શાસ્ત્રકાર શું બ્રહ્મચર્ય મહાવ્રત કહે છે. ધન, ધાન્ય પ્રમુખ નવ પ્રકારના બાહ્ય પરિગ્રહને અને મિથ્યાત્વ, કષાય અને હાસ્ય પ્રમુખ ૧૪ પ્રકારના અભ્યતર પરિગ્રહનો રાગ દ્વેષ રહિતપણે સર્વથા ત્યાગ કરે તે પાંચમું અકિંચનના મહાવ્રત કહેવાય છે.
એવી રીતે વર્ણવેલા પાંચ મહાવ્રત રૂપ સાધુ-ધર્મનું યથાર્થ આરાધન કર, વાથી આમ જલદી મા પદને અધિકારી થઈ શકે છે. તેથી આપણે પણ સારા લાગે સાધુ-ધર્મને લાયક થઈએ એમ સદાય ઇચ્છવું અને તેટલા માટે
For Private And Personal Use Only
