________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦.
જનમ પ્રકાશ..
પ્રથમ યથાશક્તિ ગૃહસ્થ ધર્મનું સેવન કરવું. ઉપર જણાવેલાં પાંચ મહાવ્રત સંપૂર્ણ રીતે પાળવા અસમર્થને માટે શાસ્ત્રમાં તે અહિંસાદિક વ્રતને યથાશક્તિ ચેડા પ્રમાણમાં પણ પાળવા કહેલું છે. એવી રીતે અલ્પ પ્રમાણમાંજ પાળવામાં આવતાં તે અહિંસાદિક પાંચ અણુવ્રત કહેવાય છે. તે ઉપરાંત અહિંસાદિક તેની રક્ષા અને પુષ્ટિ નિમિત્તે બીજા ત્રણ ગુણવ્રત અને ચાર શિક્ષાવ્રત પણ કહેલાં છે. એમ સર્વે મળીને શ્રાવકનાં બારવ્રત કહેવાય છે. જે ગૃહસ્થ યોગ્ય તે અંગીકાર કરવાની ઇચ્છા થાય તે જરૂર તેનું સ્વરૂપ સદગુરૂ સમીપ જઈ વિનયસહિત જાણી લેવું જોઈએ. પરમાર્થ સમજીને આત્માના કલ્યાણ માટે જે ધર્મ કરણ કરીએ તે તેથી સરલતા સાથે અધિક હિત થઈ શકે છે. ઉપર જણાવેલાં દ્વાદશ વ્રતનું વિસ્તારથી વર્ણન શ્રાવક કલ્પતરૂ” અથવા વત ગાઈડ' નામના પુસ્તકમાં અલાયદું આપવામાં આવ્યું છે. તેનું લક્ષ સહિત અવલોકન કરી તેમાં રહી જતી શંકાનું સમાધાન ગુરૂ ગમથી મેળવીને પ્રેમપૂર્વક અને પ્રમાદરહિત યથાશક્તિ તે તે વ્રત સદગુરૂ પાસે અંગીકાર કરી પૂરતી કાળજીથી તેનું પાલન કરવું ઉચિત છે. એમ કરવાથી અનુકમે સાધુ-ધર્મની પણ પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે.
જૈન શામાં સઘળા ગ્રતાનું મૂળ શુદ્ધ શ્રદ્ધા અથવા સમકિત કહેલું છું. જેમ એકડા વગરનાં કરેલાં મિંડા મિથ્યા છે અને એકડા સહિત કરેલા સઘળાં મિંડા સાર્થક થાય છે તેમ સમકિતવગરની કરણી મિથ્યા છે અને સમકિત સહિત કરેલી સઘળી કરી સાર્થક થાય છે. સમક્તિ રૂચિવત આવી રીતે પ્રતિજ્ઞા અંગીકાર કરીને તેને પ્રેમ પૂર્વક પાળે છે–“રાગ દ્વેષાદિક દેષમાત્રથી સર્વથા મુકત થયેલા અને અનંત જ્ઞાનાદિક ગુણોથી અલંકૃત થયેલા અરિહંત ભગવાન્ મારા દેવ છે. ઉપર વર્ણવેલાં પાંચ મહાવ્રતને સદ્દગુરૂ સમીપે અંગીકાર કરી, ક્ષમાદિક દશ પ્રકારની ઉત્તમ શિક્ષાને સદાય સેવનારા ભવ્ય જનોને તેમની ચેગ્યતા અનુસાર અમૃત ઉપદેશ આપનારા સસાધુઓ મારા ગુરુ છે. અને જિનેશ્વર ભગવાને ભાખેલા જીવ, અજીવ, પુન્ય, પાપ, આશ્રવ, સંવર, નિર્જર, બંધ ને મેક એ નવતવ મારે પ્રમાણ છે. આવી રીતે શાઓક્ત સમકિત જીવતાં સુધી પાળવા હું બંધાઉં છું.” સમકિતવડે છેડા વખતમાં ભવ ભ્રમણ મટી જાય છે તેથી તેને પ્રભાવ અચિચ છે. સમકિતવંતનું મૂળ લક્ષ આમ કલ્યાણ સાધવામાં હોય છે. પરંતુ તેને કુટુંબ પ્રતિપાલન કરવા વ્યાવહારિક કામ કરવાં પડે તે જેમ બને તેમ અંતરથી ન્યારો નિજ કરે છે. એ પ્રભાવ સમક્તિ રનને જ સમજે. સમકિત સંબધી ૬૭ બેલનું સવિતર વન શુદ્ધિ ઉપાય ગ્રંથમાં ચાલતું રહ્યું છે. સમકિત (તસ્વરૂદ્ધ)
For Private And Personal Use Only
