________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦૫
તપને પ્રભાવ તથા તપ કરવાની આવશ્યક્તા. तपनो प्रभाव तथा तपकरवानी आवश्यक्ता.
(ઉપદેશ તરંગિયામ-પૃ. ૯૦)
( લેખક–સન્મિત્ર કપૂરવિજયજી. ) “સમતા સહિત કરવામાં આવતા તપથી નિકાચિત કર્મને પણ ક્ષય થઈ શકે છે.”
“પ્રદીપ્ત કરેલા તપ-અગ્નિવડે અશુદ્ધ એવું જીવ-સુવર્ણ વિશુદ્ધ થઈ શકે છે.”
“તીર્થકરોએ પિતે પણ તપ સે છે અને તેથી અદ્દભૂત લાભ જાણી ભવ્ય જનોના હિતમાટે તીર્થકરે એજ તપનું સેવન કરવા ફરમાન કરેલું છે. તપથી દ્રવ્ય ભાવ લક્ષ્મીની પ્રાપ્તિ થાય છે, ભવસંતતિનો ક્ષય થાય છે, રોગનું નિમલન થાય છે, કર્મનો અંત થાય છે, વિને વિસરાળ થઈ જાય છે, ઇદ્રિ
નું દમન થાય છે, મંગળભાળા વિસ્તરે છે, ઈષ્ટ અર્થ સિદ્ધ થાય છે, દેવતાનું આકર્ષણ થ ય છે તેમજ તેથી કા વિકાર નષ્ટ થાય છે, માટે તેનું સેવન અવશ્ય કરવું જોઈએ.”
૧ ભદેવ ભગવાન એક વર્ષ પર્યત અને વધમાન હવામી છે. માસ પર્યત અનાદિક આહારરહિત ઉપપિતપણે વિચયી હતા–પ્રમાદ રહિત સંયમ માર્ગને પાળતા ધ્યાનમાં ઝકળ રહ્યા હતા. એમ ઉપદેશમાળા દિક શાસ્ત્રથકી જાણે આનાથી જનોએ એ રીતે તપનું સેવન કરવું.
૨ દુષ્કર તપવડે સઘળાં, ઘનઘાતિ કોને ક્ષય કરી, નિર્મળ કેવળજ્ઞાની પ્રાપ્ત કરી તીર્થકરોએ ભવ્ય જીવોના હિત માટે દ્વાદશ વિધ (બાર પ્રકારના) તપનું પ્રતિપાદન કર્યું. તેમાં ૧ અનશન, ૨ ઉદરી, ૩ વૃત્તિસંક્ષેપ, ૪ રસ ત્યાગ, ૫ કાયકલેશ (દેહદમન) અને ૬ ફૂમવત્ કાય સંલીનતા એ છ પ્રકારને બાસ્થતપ, અને ૧ પ્રાયશ્ચિત્ત, ૨ વિનય, ૩ વૈયાવચ્ચ, ૪ સ્વાધ્યાય, ૫ ધ્યાન અને ૬ કાસગ એ છ પ્રકારનો અત્યંતર તપ કરે પ્રકાશેલ છે. બાહ્યત સેવન કરવાનું અત્યંતર તપની પુષ્ટિ માટે લાગવાને કહેવું છે. તેથી જેમ વિનયાદિક તપે ગુણની વૃદ્ધિ થવા પામે તેમ લાપૂર્વક તે બાહ્યતાનું સેવન કરવું ઘટે છે અને ત્યારે જ તેની સાર્થકતા છે. રાતર તપથી એકાંત હિત સંપજે છે.
- ૩ તપવડે સુવર્ણ પુરુષાદિક સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે, તેમજ તેપવડે ચિલતિપુત્રાદિકની રે ભવસંતતિને પણ ક્ષય થાય છે. જુઓ ! ચિલાતિ. પુત્ર ઉપશમ, વિવેક અને સંવર એ ત્રણજ પદના શ્રવણ, મનન અને
For Private And Personal Use Only
