________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Lat
તેનુ” ઉપરચોટિયાપણું. અહુ સારી રીતે સમજે છે અને તેએ પરિણામે માટી ભ્ર પાધિ કરનારા છે એ વાત તેએના ધ્યાનમાં હેાય છે. તેવીજ રીતે કષાયા-ક્રેપ માન માયા અને લેાભ સંસારના વધારનાર અને માનસિક Àાભ કરાવનાર છેએમ ખરાખર સમજી તે મને વિકારોના પણુ મહાન્ સયમ કરે છે. છેવટે તેએ મતગુä, વચનપ્તિ અને કાયગુપ્તિ એ ત્રણ ગુપ્તિથી ર'ગાયેલ રહે છે, મનમાં કાંઇપણ દુર્ધ્યાન કરવુ, અશુભ ચિંતવના કરવી, માઠા અધ્યવસાય કરવા, એ સર્વ મનની અશુવા પતિ છે; સાવદ્ય વચન બેલવાં એ વચનની અશુભ પરિણતિ છે અને શરીરની કોઇપણ પ્રકારની અજયણાએ પ્રવૃત્તિ કરવી એ કાયિક અશુભ વન છે; એ ત્રણ પ્રકારના માનસિક, વાચિક અને કાયિક વત્તન પર દઢ અંકુશ રાખવા એ ત્રણ ગુપ્તિ છે. સંસાર પરિભ્રમણમાં ઇંદ્રિયા અને કષાયે જે બળવત્તરપણું' ધારણ કરે છે તે મનપર આધાર રાખે છે. અધ્યવસાયની ચીકાશના પ્રમાણમાં કર્મના રસધ પડે છે અને મનપર જેટલા અકુશ આછે તેટલે દરજજે તે શિથિલ રહે છે. જેમ રેલવેને અટકાવવા માટે મજબૂત બ્રેકની જરૂર પડે છે તેમ મનના વેગને અટકાવવા ચિત્તતમન-મનેાગુપ્તિરૂપ મજબૂત બ્રેકની આવશ્યકતા છે. વગર વિચાર કર્યું, પ્રસ’ગ વગર, હેતુ વગર, કારણુ વગર, અને લાભ વગર ગી તેમોાલ્યા કરવું, ગમે તે ખેલ્યા કરવું એ પણ અતિ હાનિકારક છે. એક વગર વિચાર્યા વચનથી અનેક હાનિ થાય છે પણ મુખમાંથી બહાર નીકળેલુ' વચન પાછુ પેસી શકતું નથી, એક પણ વચન પ્રસ`ગ અને પરિણામના વિચાર વગર નીકળી ગયુ તે પછી ગમે તેટલા પશ્ચાત્તાપ થાય, ખીજીજ ક્ષણે ક્રિ મનમાં એમ થાય કે આ વચન ન ખેtલાયુ` હાત તા સારૂ હતું,તેના ખુલાસા કરવા વિચાર થાય પણ તે સ નકામુ છે. વચન નીકળી ગયા પછી તેનું પરિણામ છુટકે કે અણુછુટકે ખેલનારે સન કરવું જ પડે છે. મેટા તળાવના મધ્ય ભાગમાં એક પથરા નાખ્યા પછી શ્રીજીજ ક્ષણૢ વિચાર થાય કે પથાન નાખ્યા હાલ તે ઠીક હતું. પણ તે વિચાર અહુ ગડા છે, નકામે છે, તેમજ મિથ્યા છે. પડેલા પથ્થરમાંથી ઉઠેલાં વર્તુલે એક પછી એક વધતાં વધતાં કાંડા સુધી પહેાંચે છે, તેને પથ્થર નાખનાર કોઇ પણ રીતે અટકાવી શકતે નથી. તેવીજ રીતે મેાલાયલા વચનમાંથી ઉઠેલા વર્તુલે કાંડાસુધી પહોંચે ત્યાં સુધી મેાલનારે જોયાજ કરવુ જોઇએ. તેમ છતાં કિદે તે વલેના આવેશમાં વળી ખીન્ને વિચારવગરના પથ્થરો જો ફેંકાઇ ગયા તે બીજા અનેક નવાં વર્તુલે ઉડે છે કે તે પણ કાંઠે પડુાંગે ત્યાંસુધી તેમાં પોતાનુ કાઇ ચાલી શકતુ નથી. વ્યવહારમાં પ્રત્યેક મનુષ્યે આવી સ્થિતિ અનુભવી હશે. સગાં સબંધીએના વધ જાળવવામાં, મિત્રપર કઠિન શબ્દ વાપરવામાં, વાતિવાદની ગરમીમાં, ભાગીદારના હિસાબ સમજવામાં કે ચાલુ લેણદેણુમાં ખેલાયેલ એક શબ્દ-એક વાકય કેવી
www.kobatirth.org
'''[ '' |કાશ.
For Private And Personal Use Only
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
