________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પોતાની ઓળખાણ,
૫૭
દક્ષિણ ને ઉત્તર દિશામાં મનુષ્યા એછા છે. અંદર અંદર સરખા હોય છે. પૂર્વ માં તે કરતાં સખ્યાતગુણા હાય છે અને પશ્ચિમમાં પૂર્વ કરતાં અધિક હાય છે. દક્ષિણ ઉત્તર ભરતઐરવત ક્ષેત્ર છે તે અહુ નાના છે, અને પૂર્વ પશ્ચિમે મહાવિદેહ ક્ષેત્ર ઘણું વિશાળ છે તેથી તે તરફ મનુષ્યસખ્યા વધારે હોય છે અને પશ્ચિમ આાજુએ જ’મૃદ્વીપના મહાવિદેહમાં નીચે નમતા નમતે ભૂમિભાગ એક હજાર ચેટજન નીચે ગયેલા હેાવાથી ત્યાં મનુષ્ય વિશેષ છે તેથી પૂર્વ કરતાં પશ્ચિમે વિશેષ 'ખ્યા કહેલી છે.
મનુષ્ય મરણ પામીતે મનુષ્ય પણ થઈ શકે છે પણ અલ્પકષાયી ભદ્રક ૫રિણામી હોય તેજ પા મનુષ્ય થાય છે. તેવી રીતે ઉત્કૃષ્ટ સાત આઠ ભવ મનુષ્યના થઇ શકે છે. સખ્યાતા વર્ષમાં સાત ભવ થાય છે અને અસખ્યાતા વર્ષમાં આઠ
ભવ થાય છે. અર્થાત્ આઠમે ભવ જે મનુષ્યપણે થાય તે તે યુગલિકજ થાય છે. સમકિત િ મનુષ્ય જો સમકિત પામ્યા અગાઉ આયુષ્ય ખાંધ્યું ન હોય તે વૈમાનિક દેવતાજ થાય છે અથવા મેક્ષે જાય છે. સમકિત ષ્ટિપણા માં તિર્યંચ નરક કે મનુષ્યતિનું તેમજ દેવતામાં પણ ભવનપતિ, વ્યંતર કે ન્યાતિષી દેવનુ આયુષ્ય અધાતું નથી.
જીવ સાત કર્યું તે આખા ભવમાં સમયે સમયે મળ્યા કરે છે, અને આયુષ્કર્મ આખાભવમાં માત્ર એક વખત એક અંતર્મુહૂત્તમાંજ આંધે છે; તે પણ પેતાના આયુષ્યના પાછલા ત્રીજા ભાગમાં બાંધે છે. પ્રથમના બે ભાગમાં આગામી ભવનું આશુષ્ય બાંધતા નથી.
અન્ન—હૈ મ’ધુ ! જો એમ છે સદ્ગતિનુ' આયુષ્ય કેમ બ’ધાય તે સમજાવેા.
સુજ્ઞ--આ બધી વાત કહીને પ્રાંતે મારે એ હકીક્તજ સમજાવવાની છે. કારકે સામાન્ય જીવના સમ’ધમાં અને ખાસ કરીને મનુષ્યના સબંધમાં હજી ઘણી હકીકત જાણવા લાયક લેાકપ્રકાશ, પ્રજ્ઞાપના વિગેરેમાં બતાવેલી છે, તે સઘળી કહેતાં કે લખતાં પાર આવે તેમ નથી.
શુભગતિનું આયુષ્ય માંધવાનાં કારણ કર્મગ્રથાદિકમાં અનેક બતાવ્યાં છે. ટુંકામાં કર્મબંધના કારણભૂત વિષય કષાયથી એસરવુ, પાંચે આશ્રવાનેા ત્યાગ કર વા, દેવ ગુરૂ ધર્મ ના આરાધનમાં તત્પર રહેવું, જ્ઞાન દર્શન ચારિત્રરૂપ રત્નત્રયને પ્રાપ્ત કરવા પ્રયાસ કરવા, દાન શીળ તપ ભાવ રૂપ ચાર પ્રકારના ધર્મનુ` આરાધન કરવું, નિરંતર નિત્યાદિ ખાર ભાવના અને મૈત્રી, પ્રમેાદ, કરૂણાને માધ્યસ્થરૂપ ચાર ભાવના ભાવવા, ભવતા ભય રાખને, પાપથી ડરતા રહેવુ, સ’સારની આસક્તિ ઘટાડવો, તીર્થં યાત્રાદિ ધમકાર્યોંમાં સાવધાન થવુ, ઉત્તમ સાધ્યદ્રષ્ટિ જાગ્રત રાખવી, સામા
For Private And Personal Use Only
