________________
२०४
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ આટલા ઉપરથી જણાય છે કે પુરૂષે પિતાની જાતને વિચાર કરતા નથી પરંતુ પારકાને જ વિચાર કરે છે. એ વિચારથી પોતાની જાતને પરિણામે લાભ થશે કે નુકશાન થશે તેને તે ખાસ વિચાર કરે છે, પણ વિચાર કરતી વખતે પોતાની સગવડ કે ઐહિક સ્વાર્થ ઉપર દષ્ટિ રાખતા નથી. આવી રીતે અનેક પ્રકારે સજનના ગુણો શાસ્ત્રકારે બતાવ્યા છે. ટૂંકમાં કહીએ તો જે જે સર્વમાન્ય સગુણો છે તે જેટલે અંશે જેનામાં હોય તે તેટલે અંશે સજજન કહેવાય છે; આવી રીતે સજજન અને ગુશોનું સર્વમાન્યપણું છે તેથી આપણે અમુક શાસ્ત્રના વિચારે તરફ દોરવાઈ જઈએ તેના કરતાં સર્વ જન સંમત વિચારે તરફ દેરવાઈએ તે વિષય સર્વદેશિક થાય તે હેતુથી સજજનની બાબતમાં રાજષિ ભતૃહરીએ જે વિચારે બતાવ્યા છે તે આ પણે જોઈએ. એ કવિના વિચારે આ માસિકના મુખપૃષ્ઠ પર આ વરસે ચક્ષુ સમીપ થાય છે તેથી તે તરફ વિચાર કરવા પ્રેરણા. થાય છે. સર્જન કેવા હોય તેને માટે તેઓ જે કહે છે (જુઓ મુખ્ય પૃષ્ઠ પર ને ક) તેનું પ્રથક્કરણ કરતાં જણાય છે કે સજજનનાં બાર લક્ષણ છે. ૧ તૃષ્ણા છેદ
૨ ક્ષમાને આદર. ૩ મદ ત્યાગ.
૪ પાપપર અરૂચિ. ૫ સત્ય વચચ્ચાર. ૬ સાધુપદ અનુસરણું. : ૭ વિદ્વાનેનું સેવન. - ૮ માન્ય પુરૂષને માન.
૯ શયર સમભાવ, ૧૦ સ્વગુણ આચ્છાદન. ૧૧ કીતિપાલન.
૧૨ દુઃખી પર કરૂણ. આ બાર વિષયે તરફ જે શુદ્ધ હદયથી, આત્મભાવે, દે. ખાડે કરવાની ઈચ્છા વગર ધ્યાન રાખવામાં આવે, વિચાર કરવામાં આવે અને વર્તન કરવામાં આવે અને છેવટે એ બાબત સ્વભાવિક વર્તન જેવી થઈ જાય, એમ કરવાની ટેવ પડી જાય તે પછી કઈ પણ પ્રકારની અગવડ વગર ઉન્નતિકમના સ્થાનક પર પદે પદે આરેહ કરતે આ જીવ છેવટે સજજનનું સ્થાન અથવા જીવનનું શુદ્ધ સાધ્યબિંદુ પ્રાપ્ત કરે. આ બાર વિષે