________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સામાયિક વિચાર
૧૧૭ (૩) મુહપત્તી-મુખ વસીક–(૧) આ રાખવાને મુખ્ય પરમાર્થ તે એ છે કે સાવદ્ય વચન, વિચારવિનાનું બોલવું, કમંજનક વાણીઆશ્રી વિરમવું, વચન ઉચ્ચારતાં ઉપગ રાખવો; ભાષા સમિતિ જાળવવી, વચન ગુતિ આચરવી, ઉસૂત્ર, અને સત્ય કે અપ્રિય વચન ન ઉચ્ચારવાં; પરમાથે અહિતરૂપ, અપ્રિચ, અસત્યબલ મુખમાંથી બહાર ન કાઢવાં. આ પારમાર્થિક બોધ મુહપત્તી આપે છે. (૨) બીજી રીતે વિચારતાં મુહપત્તીથી જ્ઞાન, જ્ઞાની અને જ્ઞાનપકરણને થુંક ન ઉડે-એ રૂપે વિનય સચવાય છે. એ રૂપે થતી આશાતનાને પરિહાર થાય છે. ઉઘાડે મુખે બોલવાથી, વચન ઉચ્ચારવાથી, પાસે પડેલ-રહેલ વસ્તુને થુંક ઉડવાનો સંભવ છે. સામાયિકમાં પ્રાયઃ પુસ્તક, પા. ટી, નકારવાળી એ આદિ જ્ઞાનેપકરણે તથા સ્થાપનાચાર્ય વગેરે સમીપમાં હોવાથી તે પર થુંક, મલિન શ્વાસ ઉડવા સંભવ છે, જે આશાતનાનું કારણ છે. તે આશાતના ટાળવાનું મુહપત્તી એક સાધન છે. (૩) વળી એ મુહ૫ત્તીને વિવેકથી ઉપચાગ કરવામાં આવે તે સંપાતિમત્રસ જીવોના સંરક્ષણને પણ એથી લાભ મળે છે. (૪) વળી વૃદ્ધ આમ્નાયમાં મુહપત્તીની પડિહણ તથા તેવડે અંગની પડિલેહણના પચીશ પચીશ મળી પચાશ પરમાર્થરૂપ બલ છે. કાળ દોષને લઈ, કે પ્રમાદ કે અજ્ઞાનને લઈ હાલ એ વિધિ પ્રમાણે કવચિત જ થતું જોવામાં આવે છે; પણ ધીરજથી એ પચાશ બોલો વિચારી, તે વિચારવાની સાથે જ મુહપત્તીની પ્રતિલેખના કરવી તે બહુ ઉપકારપ્રદ છે.
(૪) પુસ્તકાદિ–આ સિવાય પુસ્તક, ચાપડ, નકારવાળી આદિ જે સાધનેથી સામાયિકી કાળ સુખરૂપ નીવડે, સમતાને લાભ મળે, જ્ઞાન વૃદ્ધિ પામે, આત્મા નિર્મળ થાય, એ આદિ પાસે રાખવાં. પિતાને જે વાંચવું, વિચારવું, ગણવું હોય તે સામાચિક લેવા પૂર્વે પાસે રાખવું, કે જેથી સામાયિક લીધા ૫, છી બનતાં લગણ ચળ-વિચળ પરિણામ ન થાય, અથવા ઉઠવું ન પડે.
For Private And Personal Use Only
