________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૬
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ, વિના સામાયિક કહ્યું જ નથી, એટલે એવા કટાસણ વિના સામાન્ય યિક કરનારને આજ્ઞાભંગને જ દોષ લાગે છે. છતાં હાલના કેળવાચેલા કે શુક જ્ઞાનીઓ એમ આગ્રહ કરે કે સામાયિક એ સંવર રૂપ આત્મપ્રતિગિ અનુષ્ઠાન છે, તેમાં પથરણાદિ બાહ્ય ઉપકરની કોઈ પણ આવશ્યકતા કે અપેક્ષા રહેતી નથી. આમ આગ્રહ કરનારાઓએ સમજવાનું છે કે પરમેનગ્રંથને ગ્ય એવાં નિશ્ચય કે ભાવ સામાયિકમાં બાહ્ય ઉપકરણોની અપેક્ષા ન રહે એ વાસ્તવિક છે, અને આત્માની પરમ સંવરરૂપ સ્થિતિ એજ સામાયિક છે. પણ આ વિધિ જે બતાવેલ છે, તે તે પરમ જ્ઞાનીઓની બાળજીવ પ્રતિ નિષ્કારણ કરૂણાજ સમજવી. તે આત્મહિતના ઈછનારા બાળજીએ તો એ વિધિ મુજબ કરવાથી બે પ્રકારના લાભ હાંસલ થશે, એમ ચોક્કસ સમજવાનું છે – કોઈ પણ કારણું વિશેષે આ પ્રમાણે કરવાની પરમ જ્ઞાનીની પવિત્ર આજ્ઞાનું આરાધન. અને (૨) જે પરમાથે હેતુએ એ વિધિ પરમજ્ઞાનીએ બતાવેલ છે તે પરમાર્થને તે વિધિ પ્રમાણે આચરવાથી લાભ. ભલે પછી બાળજીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના દેશે તેને પરમાર્થ-હાર્દ સમજી ન શકે. અત્રે પણ પ્રાંછનક (કટાસણું) રાખવાથી એક તે જ્ઞાનીની આજ્ઞા માથે ચડાવવારૂપ આરાધના થઈ. “આણાએ ધમ્મા–પરમજ્ઞાનીની આજ્ઞા પાળવી એ ધર્મ, આ સૂમ, પરમ, વિનયાન્વિત પવિત્ર ધર્મ આ પ્રકારે આરાધી શકાય છે. અને બીજું આપણું બાળજીવોને દષ્ટિગોચર ન થઈ શકે એવા અનેક પરમાર્થ હેતુ ઉપરાંત એક પરમાર્થ લાભ તે આપણે એ જોઈએ છીએ કે પ્રચછનક કે કટાસણું વાપરવાથી આપણે અમુક ધર્મક્રિયામાં બેઠા છીએ, એવું સમજી બીજા માશુ આપણને આપણું ધર્મનુષ્ઠાનમાં વિના કારણે ખલેલ ન પહોંચાડે. આમ પ્રાંછનકને ઉદ્દેશી સામાન્યપણે કહેવાનું તાત્પર્ય એ કે પરમ જ્ઞાનીઓએ નિર્દેશેલ અથવા આચરેલ (જેને બીજા કેઈજ્ઞાનીએ નિષેધન કર્યો હોય તે) વિધિ પ્રમાણે વર્તવાથી અનેક હિત છે, અને સમજ્યા વિના તેને ઉખવામાં અનેક અહિત છે.
For Private And Personal Use Only
