Jain Dharm Prakash 1904 Pustak 020 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 4

૧૭૨
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ, આધારભૂત થઈ શકે, વ્યવહારિક સ્થિતિમાં પણ રાધારો થાય, કેળવણીના બળથી હાનીકારક કારણો વાસ્તવીક રૂપમાં રામાય, તેને તજી દેવાની આરતા જાણવામાં આવે, તજી દેવાનું બળ પ્રાપ્ત થાય અને સ્ત્રી પુરૂષ બને વર્ગ કેળવાયેલ હોય પરસ્પર મદદગાર થવાને લીધે તજી પણ શકાય.
નારિક કેળવણી ક્યારે આટલું કાર્ય કરી શકે ત્યારે પછી ધાક કેળભી તો શું ન કરી શકે ? ને તો આ મન પર બંને રાધા રે. પરંતુ અનેક કારણોને લઈને પ્રથમ પદ વ્યવહારિક કેળવણી આપતું પડે છે, તેનાપર બ વાતો આધાર છે, જો કે તે બધું વાસ્તકિ કેળવણીનું પરિણામ છે, માત્ર અમુક શાપ કે વિદ્યાનું પરિણામ નથી એટલું જ નહીં પણ તેમાં ધાર્મિક કેળવણીના અંશે રહેલા છે અને હવા પણ જોઈએ: તદન ધાર્મિક કેળવણીની અજ્ઞાનતામાં પહેલી ઈદગી ચાવી જાય અને તેમાં ઘર્મવિરૂદ્ધ અથવા પરધર્મની મહત્વતાવાળા વિચારો મગજમાં ઠસી જાય તો પછી પાકે ઘડે કાં ન ચડવાની જેમ વિધા વિચારો પણ કરી શકે નહીં, તેથી ધાર્મિક કેળવણીને યોગ્યતા અનુસાર સાથે રાખી પણ વ્યવહારિક કેળવણીમાં આગળ વધવાની બહુ જરૂર છે. આપણે એ બાબતમાં કેટલા બધા પછાત છીએ તે દિને ના વિચારના દિના ગજમાં સમજી શકાય તેમ નથી, પરંતુ ચાલાતા જમાના તરફ જોતાં બીજી કોમના પ્રમાણમાં આપણે કેળવણીમાં બહુ જ પછાત છીએ. સદભાગ્યે આપણી કોમે બહુ ભાગે વ્યાપાર કે વ્યાપારીકરી તરફ વહાણ લીધેલી છે, નહીં આપણે આજે એટલી બધી મુશ્કેલીમાં હેત કે જેનું વર્ણન થઈ શકે નહીં.
આ બાબતને તાતપર્ય એ છે કે આપણી ફરજો બીજી બધી બાબતોને ગૌણ રાખીને કેળવણીને અયપદ આપવાની જરૂર છે. આપણે કેળવણી લીલા હશે અને સુખે સુખે આજીવિકા ચલાવવા ઉપરાંત દ્રવ્ય રાંપત્તિમાં વૃદ્ધિ પામ્યા હઇશું તો જીદ્ધાર કરશું, પુસ્તકોદ્ધાર કરશું, ડી. ટરી કરશું, હીસાબો ચોખા રાખશું, જીવદયા પાળશું, નિરાશ્રિતોને આશ્રય આપશું, જનકલ્યાણ પણ કરશું અને હનીકારક રીવાને મૂળમાંથી ઉખેડી નાખશું. તેથી પ્રથમ સરસ્વતી મહાદેવની સાનિધ્યતા ઈગી છે પણ કામને આગળ ચલાવવાની ખાસ જરૂર છે.
કેળવણીના સંબંધમાં શું શું કરવાની જરૂર છે તે ચર્ચાને મ બે વખતની જર છે અને તેથી એક આખા દિવસની એક ખાસ