Jain Dharm Prakash 1904 Pustak 020 Ank 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

જેની ઉન્નતિ સંબંધી વિચારણા હe જનમતનું મુખ્ય સામ્ આત્મિક ઉન્નતિ કરવાનું, આત્માને કર્મમળ રહિન કરવાનું, આત્માને સ્વગુણની પ્રાપ્તિ કરાવવાનું અને આત્માને કર્મ વિ. મુક્ત કરી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાનું છે. તેથી તેના અનુયાયીઓની ઉન્નતિ માટે જે પ્રયત્ન કરવામાં આવે તે મુખ્ય સાધ્ય તરફ દૃષ્ટિ રાખી તેને હાની ન પહેચેલાભ ઓછો થાય કે વધતો થાય તેની અડચણ નહીં, પણ નુકશાની તે નજ થાય તેવા પ્રકારને કરવો જોઇએ. આ હકીકત “ જૈનધર્મ” એ શબ્દની સાથેના જોડાણને અંગે લક્ષપર લાવવાની જરૂર છે. બાકી તે શખડનું તેડાણ જે કરવામાં ન આવે તો પછી ભલે ગમે તે પ્રકારનો પ્રયત્ન કરવામાં આવે તેને માટે કોઇ આક્ષેપ કરવાની કે લખવાની અન જરૂર નથી.
આટલા ટુંકા વિચાર ઉપરથી પણ એમ તો સુd વાંચકોના લક્ષમાં આવ્યું હશે કે જે પ્રયવરે આત્મા કર્મથી ભારે થાય, દુર્ગતિગમતના સાધનમાં વધારો થાય અને વિશ્રેણી વિસ્તૃત થાય તેવું કોઈપણ સાધન જૈનધર્મ કે જૈનધર્મીઓની ઉન્નતિનું ન ગણાય પણ અવનતિનું ગણાય. અત્ર એટલી. વિચારણા કરવાની જરૂર છે કે સંસારમાં રહેલા જીવો સાંસારિક કાર્યોમાં પવર્તવાથી કર્મવારે ભારે તો થયા જ કરે છે ત્યારે પછી જૈનધર્મની ઉન્નતિ કરવામાં તો સાંસારિક કાર્ય માન છેડી દેવાં પડે, તે તો બને જ કેમ, ત્યારે શું કરવું? આનો ઉત્તર એ છે કે દરેક બાબતમાં લાભ-તોટાની ગણત્રી કરવાની છે; વ્યાપારીઓ લાપ ને હજારો રૂપીઆ ખર્ચ તે કરતાં વધારે આવકના કારણસર કરે છે, તેથી સૂમ બુદ્ધિવડે સાંસારિક દરેક કાર્યમાં લાભ તોટાની વિચાર કરવાની જરૂર છે, એવી વિચારણા કરનાર આત્મા પ્રાવે કર્મથી ભારે થતા નથી, પણ અહાર્નશ પરસ્પર બાધા પમાડ્યા સિવાય ધર્મ, અર્થ ને કામ-એ ત્રણે વર્ગ સાધ્યા કરે છે. માર્ગાનુસારીની સ્થિતિમાં જ આ ગુણ અને તે સાથે થતો ગય એટલે આવકના પ્રમાણમાં ખર્ચ રાખવા ૨૫ બીજે ગુણ કહેલો છે. જેમાં દ્રવ્ય સંબંધી આવકના પ્રમાણમાં ખર્ચ કરવાના વિચારની સાથે કર્મના સંબંધમાં પણ આય નો વિચાર કરવાની જરૂર છે. જે એ વિચાર કરવામાં આવે અને તેને અનુસરીને સાંસારિક કેઈપણ પ્રકારનું વર્તન રાખવામાં આવે તો પછી પૂર્વે કરેલી શંકાનું સ્વત: સમાધાન થઈ શકે છે, જેથી શંકા ઉડાવવાનું કારણ રહેતું નથી.
હવે પ્રથમ કહેલી સૈનધર્મીઓની જુદા જુદા પ્રકારની ઉન્નતિ સંબંધી