________________
દિવ્ય દ્વીપ
ભૂખ જાગે, નામને માટે કામ થતુ હાય તા અંદર પૂછે : “તને આ શુ વિચાર આવ્યે ? તું યશ, માન લેવા માટે ઊભા થયેા ? કીર્તિની આવી પડાપડી ?',
આજે તે બધે નામની જ પડાપડી છે. નામને લીધે કામ થતુ નથી અને થાય છે એ પેાલુ છે.
જે કાંચન, કામિની, કીર્તિ અને કાયા પાછળ દોડે છે એ ભગવાનથી દૂર જાય છે. આ ચાર કક્કાની પકડમાં આવ્યા પછી એ ભગવાનને પણ પોતાની માંગ પૂરી કરવા માટેનું સાધન જ સમજે છે.
અનાદિકાળથી આ આત્મા જડની સાથે, શરીરની સાથે, ભાગની સાથે જોડાયેા છે. જોડાણના કારણે તૃપ્તિ નથી. ભેગ ભાગવતા મરી જાય તો પણ તૃપ્તિ થતી નથી.
પ્રભુના માગ એ જ તૃપ્તિના માર્ગ છે. હવે નવું જીવન જીવવાનુ છે. એ જીવવા માટે સુંદર, દ્રોણ, અપૂર્વ અવસર મળ્યા છે. અવસર ચૂકયા તા માનવી ગમે.
આહાર, નિદ્રા, મૈથુન અને પરિગ્રહ બીજા જન્મમાં શકય છે. પશુથી માંડી દેવ સુધી બધા જીવા આ ચારને માટે જીવતા હાય છે.
પણ સાધના કરવા, પરમતત્ત્વની સાથે ચૈતન્યને જોડવા આ એક જ જન્મ છે, મનુષ્ય
જન્મ.
આ જન્મ જો મારામારીમાં, સંપ્રદાયેા અને પથેાના ખેંચતાણમાં, સંચય કરવામાં પૂરા થઇ જાય તે આપણી પાસે શું રહેવાનું ?
જીવનની પળેપળ ઉપયાગી છે. એ પળ ખોટી રીતે ખરચાઇ ન જાય, વેડફાઈ ન જાય તે જોતા રહેજો.
૫૯
રાજકુમાર, નગરશેઠના દીકરા અને મ`ત્રીપુત્ર આવડતની કસોટી કરવા નીકળી પડ્યા. નગરશેઠના દીકરા ઉદ્યમી અને શ્રમશીલ હતા. એક ગામમાં વેપારીને ત્યાં ખૂબ ઘરાકી જોતાં એ મદદે લાગ્યા. સાંજે છૂટા પડતાં વેપારીએ એને અને એના એ મિત્રાને જમવા એલાવ્યા અને આખા દિવસ શ્રમ કર્યાના પચીસ રૂપિયા આપ્યા.
મ ંત્રીપુત્ર બુદ્ધિવાન હતા. આગળ વધતાં એ રાજસભામાં ગયા. ત્યાં એક બાળક માટે એ સ્ત્રીએ ‘મા”ના હુક પુરવાર કરવા આવી હતી. રાજા ન્યાય ન કરી શકયા. બાળક સપત્તિવાન હતા. આ મંત્રીપુત્રે કહ્યું : બાળકને સુવાડો અને તલવારથી એ સરખા ભાગ કરી, બન્નેને વહેંચી ઢો. સાચી મા, જેના અંતરમાં બાળક પ્રત્યે સ્નેહ હતા એ ખેાલી ઊઠી; મારે મારો દીકરો નથી જોઇતા, ભલે એ લઈ જાય.’ એને દીકર લેવા હતા પણ મારીને નહિ.
મંત્રીના ન્યાયથી રાજા મુગ્ધ થયા અને એને હજાર રૂપિયા આપી, જમાડીને વિદાય કર્યાં.
આગળ જતાં આ ત્રણે એક નગરમાં પ્રવેશ કર્યાં. ગાદીવારસ ન હેાવાથી હાથીએ સૂંઢમાં રાખેલી માળા રાજકુમારને ગળે નાખી, એનેા રાજ્યાભિષેક થયા.
શ્રમ કર્યાં તેા પચીસ મળ્યા, બુદ્ધિ લડાવી તેા હજાર મળ્યા; પણ જેનું પુણ્ય હતુ એણે તેા રાજ્ય મેળબ્યુ.
રાજ્ય પુણ્યથી મળ્યું પણ કાને મળ્યું ? માનવને, પશુને નહિ. જે રાજ્ય માનવને મળ્યું એ માનવજન્મ કેટલા પુણ્યથી મળ્યે એના તા વિચાર કરે ?
જે પુણ્યથી રાજ્ય મળ્યું એના કરતાં કેટલા પુણ્યના રાશિ ભેગા થાય ત્યારે વિવેકભયું... માનવ જીવન મળે ! રાજ્ય તા મળે અને ચાલ્યું ય
