Divyadeep 1966 Varsh 03 Ank 04

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 8

દિવ્ય દીપ
થાય એ સંભવિત નથી; એ પણ મને સમજાયું. હોય છે અને આસ્તિકતા વિસ્તૃત. તમે તમારા ધ્યાનધારણાના અભ્યાસથી ચિત્તની એક પછી એક પ્રેમમાં છેડી સ્થિરતા ઉમેરે. પછી તમારે પ્રેમ ભૂમિકા સાધતાં છેવટે તેને લય પણ સાધી શકાય આપોઆપ આસ્તિકતામાં વ્યકત થઈ ઊઠશે. છે; તેમજ ઇશ્વર વિષેની ભાવનામાં ને ચિંતનમાં પ્રેમનું સર્વોચ્ચ રૂપ જ આસ્થા છે. ચિત્તને તપ કરી શકાય છેએ પણ મને “જે લેકો ભગવાનમાં આસ્થા નથી રાખતા, સમજાયું. પરંતુ ઉપર દર્શાવેલી કોઈ પણ ભૂમિકા તેઓ કયારેય પણ અને કયાંય પણ પ્રેમ કરી કે અવસ્થા પ્રાપ્ત કરવાથી અથવા બધી ભૂમિકાઓ શકતા નથી. તેમના પ્રેમમાં સ્થિરતાનો આનંદ અને અવસ્થાને સિદ્ધ કરવાથી પણ માનવીન આવી શકતું નથી–સ્થિરતા, અથવા એકાગ્રતા જ કર્તવ્ય પૂરું થતું નથી એમ લાગવાથી તે અનુભવ પ્રેમને આનંદ છે. હું જાણું છું કે તમે સૌદર્યના પૈકી એકેથી મારું સમાધાન થયું નહીં કે મને પ્રેમી છે. પરંતુ આખરે સૌંદર્ય એ શી વસ્તુ ધન્યતા લાગી નહીં. ચિત્તની શુદ્ધિ અને શોની છે ? સૌથી પૂર્ણ સૌંદર્ય તે ઈશ્વરનું જ છે ને ! વૃદ્ધિ આ બે જ મહત્ત્વનાં છે.
બેલે, ગેક, શું જવાબ દે છો તમે? –શ્રી નાથજી જાદુગરની પરમ-મહિનાવાળી વાણીમાં તેઓ
પૂછવા લાગ્યા. તું પ્રેમ અને સંદર્ય હું હું શું જવાબ આપું? સૈનઃ એમના
પ્રદીપ્ત નેત્રને અપલક જોઈ જ રહ્યો હતો અને અને એક દિવસે અચાનક ટેલર ટોયે મને અંતર્મન કહી રહ્યો હત–આ વ્યકિત માણસ પેલે સવાલ પૂછી જ લીધે જે માટે હું સદૈવ નથી, ઈશ્વર-જેવી જ લાગે છે ! “ ભયભીત રહેતે “ગેકી, તમે ભગવાનના અસ્તિત્વમાં
. [મેકિસમ ગેન્કની ડાયરીનું એક પાનું ] આસ્થા કેમ રાખતા નથી ?”
જ મ - મ ૨ ણ આસ્થા કેમ રાખું? મારું હૃદય નથી જન્મ અને મરણ કદાચ એક જ સિક્કાની માનતું, લિયે.
બે બાજુઓ નથી? એક તરફ જુએ તે મરણ તદ્દન જૂઠું, તમે આસ્તિક સિવાય બીજુ અને બીજી તરફ જુઓ તે જન્મ. તેમાં દુઃખ કર્યું હોઈ શકે જ નહિ. તમારા સ્વભાવ જ શા માટે હરખ શા માટે ? એવે છે. ભગવાન વિના તમારી પ્રવૃત્તિમાં જન્મમરણની વાત સાચી હોય ને સાચી ચેતના જ પેદા થઈ શકે નહિ તે ! નાસ્તિક છે, તે મૃત્યુથી આપણે શા માટે જરાયે ડરીએ, રહેવાની તે તમારી જીદ છે–આ દુનિયાનો દુઃખી થઈએ કે જન્મથી ખુશી થઈએ ? દરેક નકશે તમારી કલપના પ્રમાણેને બનાવવા તમે માણસ પોતાની જાતને આ સવાલ પૂછે. ચાહે છે, પણ એ તમારી કલપના અનુસાર કેવી જગત દ્રાથી ભરેલું છે. સુખની પાછળ રીતે થઈ શકે ? તમારી ઇચ્છા એ જ આ દુઃખ અને દુઃખની પાછળ સુખ રહેલું છે. તડકે દુનિયાની એકમાત્ર ઈચ્છા નથી- બીજાઓ પણ છે તે છાંયડે પણ છે, પ્રકાશ છે તે અંધારુ છે ને? જ્યાં હું સમજે છું, તમે એક એવા પણ છે, જન્મ છે તો મૃત્યુ પણ છે. કંકોથી દૂર માણસ છે, જે આ સંસારની અનેક ચીજને રહેવું તે અનાસકિત! ઢઠોને જીત ચાહે છે–પ્રેમ કરે છે, અને પ્રેમનું બીજું નામ તેમને નાશ કરે એ નથી. પણ કંઢાતીત, છે આસ્થા અથવા આસ્તિકતા. પ્રેમ સંકીર્ણ અનાસકત થવું એ છે. –ગાંધીજી