________________
પા
1 ) n Eો
કા G અ3 તારી આગપામતા વાતા, તેમ તેની ઉપેક્ષા ૫ણ માટે
છે
દિવ્ય દીપ
પદ વૃત્તિ અને વિકાસ ને જરૂરત કેવી છે, એને સ્પષ્ટ ખયાલ આપમિજાજ ગયે, ઝગડો થશે. પાડોશમાં ૬
ણને હવે જોઈએ. તેને ટૂંકમાં અવકીએ. બૂમાબૂમ સંભળાઈ. પછી સમાધાન થતાં “હું તે
શારીરિક વૃત્તિઓઃ ભૂખ અને તરસ, લાચાર છું, મારે સ્વભાવ જ એ છે, એ મને
નિદ્રા અને આરામ, હવા અને કસરત, પિતાને જ પસંદ નથી, પણ એમાં હું શું કરું? તડકા ઠંડીથી રક્ષણ....એ તંદુરસ્ત શરીરનું
તમારો સ્વભાવ તમે પસંદ કર્યો નથી એ વાત અંદાજ પત્ર છે. એમાં કરકસર ન કરે. દેહ એ સાચી તમારું શરીર, તમારી બુદ્ધિ અને કલ્પનાશક્તિ વ્યકિતત્વનું સૌથી મહત્ત્વનું અંગ નથી, પણ એક તમને વારસામાં મળ્યાં છે. ઉપરાંત, ઘર, શાળા, અંગ તે છે જ. જેમ શરીરની પૂજા બેટી છે કોલેજ સમાજ અને તમારી આસપાસના વાતાવરણની અસર તમારા ઉપર સારા પ્રમાણમાં પડી છે.
કુદરત આ બાબતમાં કેવી છે એ ખબર કલાકારના હાથમાં કાચા માલ મૂકવામાં છે? લગભગ પઠાણના જેવી. આપેલું વસૂલ આવ્યા છે. પરંતુ હવે એ કાચે માલ લઈને કરવામાં વાર લગાડે છે, પણ હિસાબ રાખવાનું કલાકૃતિનું સર્જન કરવું એ કલાકારનું કામ છે. ભૂલતી નથી. જ્યારે યુવાનીમાં શરીરની અનેક
શરીર, બુદ્ધિ, મિજાજ એ વ્યકિતત્વને રીતે ઉપેક્ષા કરીએ છીએ, તેના ઉપર બેટા કાચે માલ. હવે એમાંથી વ્યકિતત્વ ઘડવું એ ભાર લાવીએ છીએ, ત્યારે કુદરત હસતે મોઢે તમારું કામ. હા, એમાં મર્યાદા તે છે જ. ધીર્યા કરે છે, આપણને ખબર પડવા દેતી નથી પહેલવાનનું શરીર સુદઢ ન હોય તે કુસ્તીના કે એક દહાડે એ આપવાનું બંધ કરીને વસુલ પ્રયોગોમાં બહુ સફળતા મળવાને સંભવ નથી. કરવાનું શરૂ કરવાની છે. આખરે પઠાણની જેમ પણ તમારી ભાવના ને તમારે આદર્શ એ લાઠી લઈને ઠઠઠક કરતી જ્યારે બારણા ઉપર તમારા શરીર ને બુદ્ધિ પાસેથી ધાર્યા કરતાં ટકોરા મારવા માંડે છે, ત્યારે અચાનક આપણને અનેક ગણું કામ લઈ શકે છે. કેવી રીતે? ખબર પડે છે કે વ્યાજમુદ્દલ કરતાં પણ વધી ગયું.
માણસનું વર્તન એ પિતાની વૃત્તિઓનું માનસિક વૃત્તિઓ : તમારું મન અનેક સમાધાન કરવાને, પિતાની ઈચ્છા સંતોષવાનો પ્રશ્ન પૂછી રહ્યું છે. આ જીવન કયાંથી ? કયાં? એક પ્રયત્ન છે. ભૂખ લાગી એટલે મેંમાં કેળિયે શા માટે? દુનિયા વિષે, બીજા માણસ વિષે, મૂ, કુતૂહલ જાગ્યું એટલે જેવા દે, દેશ-પરદેશ વિષે, વિજ્ઞાન વિષે અને ઇતિહાસ એકલતા ખેંચી એટલે મિત્રને સાથ . વિશે વધારે ને વધારે જાણવાની તમારામાં ઈન્તજારી આવી વૃત્તિઓ દરેક માણસમાં હોય છે. અને છે. પ્રશ્ન ઊઠે-મનને તરસ લાગે એટલે એને દરેક માણસ તે સંતોષવા પ્રયત્ન કરે છે. પણ જવાબ મેળવ્યા વગર, તરસ છિપાવ્યા વગર જંપ ફેર છે એ પ્રયત્ન કરવાની રીતમાં જ, જંગલ નહિ વળે. અને બુદ્ધિને તાગ કોણ કાઢી શકે? વાસી માનવી કઈ પ્રાણું મારીને સીધુ જ તે જેમ એ વધારે જાણે તેમ વધુ ને વધુ જાણવા ભરખી જશે. સંસ્કારી માણસ ડૉકટરની સલાહથી માગે છે. આ પ્રકારના સ્પષ્ટ ખ્યાલે–પિતા વિના, ભિન્ન ભિન્ન પિષણ-તત્ત્વવાળી વાનગીઓ બનાવીને દુનિયા વિના, સાય સાધન વિષેના–એ દઢ ભજન કરશે. આમ, એક જ વૃત્તિનાં બે પાસાં વ્યક્તિત્વને પામે છે. અને મહાન નેતાઓનું છે અને એમાંથી બે વર્તન અને બે વ્યક્તિત્વ એક આવશ્યક લક્ષણ નક્કી હોય તે જ આગળ ઊપસે છે. માટે સૌથી પ્રથમ એવી મૂળ વૃત્તિઓ ડી શકાય ને!
