________________
GSSIGGIE
ધર્મઘોષસૂરિ
TI | | IoA જિનશાસનના આઠ પ્રભાવક ગણાવ્યા છે. તેમાં એક છે મંત્ર પ્રભાવક. પોતાની બ્રહ્મનિષ્ઠા અને સત્ત્વશીલતાને બળે કોઇ મહાપુરુષ અનેક વિદ્યા અને મંત્રોની સાધના દ્વારા દિવ્ય તત્ત્વોનો સહયોગ પ્રાપ્ત કરે, અને તેનો વિનિયોગ અવસરે સંઘની રક્ષા કે શાસનની સેવા - પ્રભાવના અર્થે કરે તેનું નામ મંત્રપ્રભાવક.
વિક્રમના ૧૪માં શતકમાં થયેલા, ધર્માત્મા પેથડશા મંત્રીના ઉપકારી, પરમ ત્યાગમૂર્તિશ્રી ધર્મઘોષસૂરિજી આવા જ મંત્ર પ્રભાવક હતા. મૂળ નામ વીરધવલ. લગ્નની ચોરીમાં પ્રવેશ્યા ને કોઇ નિમિત્ત મળી આવતાં તેમને વૈરાગ્ય થયો. તત્કાલ તપગચ્છપતિ દેવેન્દ્રસૂરિજી પાસે દીક્ષા ગ્રહી, તે જોઇ તેમના ભાઇએ પણ દીક્ષા લીધી. જ્ઞાનધ્યાનાદિના પ્રતાપે કાળક્રમે આચાર્યપદ પામ્યા. તેમના જીવનની કેટલીક પ્રસિદ્ધ ઘટનાઓ આવી છેઃ ૧. સૌરાષ્ટ્રના દરિયાકાંઠે જઇ તેમણે સમુદ્ર સ્તોત્રની રચના કરી. તેનો પાઠ કરતાં સમુદ્રમાં ભરતી આવી અને સૂરિજીના ચરણોમાં સમુદ્ર રતોનો ઢગલો ખડકી દઇ પાછું પોતાનું શાંત સ્વરૂપ ધારણ કર્યું. ૨. ગોમુખયક્ષને તેમણે પ્રતિબોધ પમાડી સન્માર્ગે વાળ્યો. ૩. વીજાપુરની કેટલીક દુષ્ટ સ્ત્રીઓએ સૂરિજી ઉપરના દ્વેષથી પ્રેરાઇને કામણટ્રમણ જેવાં દુષ્કૃત્યો કરવા માંડ્યાં. તો તે સ્ત્રીઓને મંત્ર બળે ખંભિત કરી મૂકી. છેવટે બધી કબૂલાત તેમજ ક્ષમાયાચના થતાં છોડી. ૪. અવંતી (ઉજ્જૈન)માં એક યોગી એવો માંત્રિક ને વળી જૈનોનો એવો દ્રષી કે તે કોઇ સાધુને ઉજજૈનીમાં આવવા કે રહેવા ન દે. અજાણતા પણ કોઇ જાય તો તેમને મંત્રશક્તિથી એવા તો ઉપદ્રવો કરે કે તેમને ભાગી જ જવું પડે. પરિણામે સાધુઓ તે ક્ષેત્રથી દૂર જ રહેવા લાગ્યા. એકવાર શ્રી ધર્મઘોષસૂરિજી ત્યાં પધાર્યા, તો તેથી છંછેડાયેલા યોગીએ રાતના સમયે લાખોની સંખ્યામાં સર્પ-વીંછી કીડીઓ વગેરેનો પ્રકોપ ઉપાશ્રયમાં સર્જી દીધો. સાધુઓમાં નાસભાગ મચી ગઈ. આ જોઇને સૂરિજીએ વસ્ત્ર બાંધેલો એક ઘડો લીધો, અને તેના પર હાથ રાખીને સ્વયં જાપ કરવા બેસી ગયા. તે જ પળે પેલા યોગીના અંગે અંગે લાખ લાખ વીંછી ડંખતા હોય તેવી કાળી બળતરા ઉપડી. તે આળોટવા માંડ્યો. તે સમજી ગયો કે આ કોનો પ્રતાપ છે ! તરત તે ઉપાશ્રયે આવ્યો, પોતાની માયા સંહરી લીધી, સૂરિજીની ક્ષમા યાચી, હવે પછી ક્યારેય કોઇનેય નહિં રંજાડવાની પ્રતિજ્ઞા કરી. પછી સૂરિજીએ તેને મુક્ત કર્યો. આવા સૂરિજીને એકવાર સર્પદંશ થયો. તેઓ નહિ બચે તેવું જણાતાં તેમણે સમાધિ મૃત્યુની તૈયારી કરી, પણ શિષ્યો તથા સંઘનો અત્યાગ્રહ થતાં તેમણે કહ્યું કે કાલે પ્રભાતે નગરના પૂર્વે દરવાજેથી દાખલ થનારા કઠિયારા પાસે જે લાકડાં હશે તેમાં વિષહર વેલડી હશે; તે સૂંઠ સાથે ઘસીને લગાડશો તો મારું વિષ ઉતરી જશે. સંઘે તે પ્રમાણે કરીને સૂરિજીને વિષમુક્ત કર્યા. પણ તે વનસ્પતિની વિરાધનાના વિષથી બચવા માટે સૂરિજીએ તે દિવસથી માવજીવ માટે છ વિગઇનો ત્યાગ કરી દીધો. તેમણે ઘણા ગ્રંથો રચ્યા છે, જ્ઞાનભંડારો કરાવ્યા છે.
Edication International
L
aineliheard
-
26
