________________
ઉદયરત્ન
ભગવાન શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથનો મહિમા જૈન સંઘમાં અપરંપાર છે. ઇતિહાસમાં તો આ પ્રભુજીના અને આ તીર્થસ્થાનના મહિમાની ગૌરવગાથાઓ આલેખાયેલી છે, પણ છેલ્લા ચારેક સૈકાથી તો, વર્તમાન કાળમાં પણ, આ તીર્થનો અલૌકિક પ્રભાવ અનુભવાતા રહયો છે. પ્રસિદ્ધ છંદ “પાસ શંખેશ્વરા સાર કર સેવકા, દેવ કાં એવડી વાર લાગે?” એની રચનાનો પ્રસંગ તે આવી જ એક ચમત્કારિક અનુભવ ગાથા સમો છે.
| વિક્રમના સત્તરમા શતકમાં થઇ ગયેલા મહાકવિ ઉપાધ્યાય શ્રીઉદયરતજીગણિ આ છંદના પ્રણેતા. તેમની કાવ્ય-રચનાઓ આજે પણ જૈનો હોંશે હોંશે ગાય છે. મૂળ એ ખેડાના વતની શ્રાવક વર્ધમાન અને માતા
માનબાઇના સુપુત્ર. દીક્ષા લીધા પછી જ્ઞાન અને સંયમના વિકાસ સાધવા સાથે ઉપાધ્યાયપદ પામ્યા. મધ્યકાલીન ગુજરાતી સાહિત્યના તેજસ્વી કવિ તારલાઓમાં પોતાનું આગવું સ્થાન પણ પામ્યા.
* ઉદયરતજી મહારાજને શંખેશ્વર દાદા ઉપર અનન્ય શ્રદ્ધા હતી. એક વખત તેઓની સત્રેરણાથી ખેડાથી શંખેશ્વરજી તીર્થની યાત્રા સંઘ નીકળ્યો. હવે તે સમય ભારતભૂમિ માટે એવો અંધાધુંધીનો હતો કે જ્યાં જેને જેમ ફાવે તેમ વર્તતું. શંખેશ્વર તીર્થમાં પણ તે પ્રદેશના ઠાકોરનું જોર હતું. તેણે તીર્થને કબજે કરેલું, અને યાત્રિકો પાસેથી માં માંગ્યા પૈસા પડાવીને, આપે તેને જ દર્શન કરવા દેતો. આવા વિષમ વાતાવરણમાં ઉદયરત્નજી મહારાજ સંઘ લઇને પધાર્યા. સંઘને પહોંચવામાં જરા મોડું થઇ ગયું હતું, એટલે ઠાકોરે દરવાજા ખોલવાની ના પાડી દીધી, ને કાલે પોતે માગે તેટલા દામ મળે તો જ, તે પણ થોડી ક્ષણો માટે જ, પ્રભુના દર્શન કરાવીશ - એમ કહી દીધું. પરંતુ ઉદયરત્નજી મહારાજ અને આખોયે સંઘ તો નિર્ધાર કરીને આવેલા કે દાદાના દર્શન ન થાય ત્યાં સુધી અન્નજળ લેવા નહિ ! એટલે તેમણે તો દાદાના બંધ દરવાજા પાસે જ બેઠક જમાવી અને પ્રાર્થના આરંભી. જેમ જેમ સમય વીતતો ગયો તેમ તેમ તેમના હૈયાં ભાવવિભોર બનતાં ગયાં. પ્રભુદર્શનની તાલાવેલી અત્યકટ બનતી ગઇ. પરાકાષ્ઠાની એ પળોમાં એમના અંતરમાંથી સરી પડેલો આર્તનાદ તે- “પાસ શંખેશ્વરા સાર કર સેવકા'' નું દિવ્ય ભકિત-કાવ્ય. આ કાવ્યનું ગાન પૂરું થયું તે જ પળે દાદાના દરવાજા આપમેળે ઊઘડી ગયા! સકલ સંઘ પ્રભુના દર્શન થતાં હિલોળે ચડયો. ઠાકોર પણ આ મહાપુરુષનો આવો પ્રભાવ જોઈ થીજી ગયો. તેણે તે દિવસથી પોતાના તમામ હક ઉઠાવી લઈ તીર્થ સ્થાન સંઘને સુપ્રત કરી દીધુ.
Jain Education international
FOTIVate 9erson Use Only
VÀI THI
