________________
' યશોવિજયવાચક મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજીગણિ- એ આપણી નજર સમક્ષના કહી શકાય તેવા ભૂતકાળના ઇતિહાસનાં અમર પાત્ર જ નહિ પણ પ્રણેતા પણ છે. ‘વાચક જસ' વિનાના ઇતિહાસની, જૈન શાસનની કલ્પના પણ કષ્ટદાયક બને, એવી એમણે શાસનસેવા બજાવી છે. તેઓ ન થયા હોત, તો આજનો જૈન સંઘ ખરેખર અનેક રીતે રાંક હોત. તેમણે જે આપ્યું છે, તેનો અત્યન્ત અલ્પ કહેવાય તેવો અંશ જ આજે બચ્યો છે, છતાં તેટલાથીયે જૈન સંઘ કેટલો સમૃદ્ધ છે!
કનોડૂના નારાયણ શ્રાવક અને સોભાગદે માતાના લાડલા, અલૌકિક પ્રતિભાના સ્વામી, ઉપાધ્યાયજી યશોવિજયજીએ પોતાની ક્ષમતાનો પ્રથમ પરચો તો પોતાની ૪-૫ વર્ષની બાળ વયે જ બતાવી દીધેલો. તે વખતે તેમનું નામ જસવંત. તેમની માતાને નિત્ય ઉપાશ્રયે જઇ ગુરુમુખે ભકતામરનો પાઠ સાંભળીને પછી જ અન્ન-જળ લેવાનો નિયમ. બાળક જસવંત પણ મા સાથે રોજ ઉપાશ્રયે જાય. એકવાર એવું થયું કે ચોમાસાનો સમય, ને વરસાદની હેલી આવી. સળંગ ૩ દહાડા સુધી વરસાદ થંભ્યો જ નહિ, ને તેથી મા ઘરની બહાર જ ન જઇ શકયાં! પણ નિયમ પાકો હતો, એટલે તેમણે તે ૩ દહાડા અન્ન-જળ ન લેતાં ઉપવાસ કર્યા. બાળક જસવંતને આ વાતનો ખ્યાલ આવતાં તેણે ચોથે દિવસે માને કહ્યું કે મા, ભક્તામર તો મનેય આવડે છે : તમને સંભળાવું ? તો તમારો નિયમ પૂરો થશે ? મા તો ડઘાઇ જ ગઇ! “અરે તને ભક્તામર શી રીતે આવડે? “જસવંત કહે: મહારાજ બોલે તે સાંભળતાં મને યાદ રહી ગયું છે. ને તે કડકડાટ બોલી ગયો- મહારાજની જ અદાથી. માતા રાજીરાજી. પારણું થયું. બીજા પ્રસંગે સાધુજી સાથે જસવંતે પ્રતિક્રમણ કર્યું. તો એક જ વાર સાંભળેલાં તમામ સૂત્રો તેને કંઠસ્થ ! આવી તીવ્ર સ્મૃતિ અને પ્રતિભાથી આકર્ષાયેલા ગુરુએ મા-બાપને પ્રેરણા કરતાં તેમણે હોંશે હોંશે બાળ જસંવતને ગુરુચરણે સમપી દીધોઃ જે દીક્ષા લઇને પંડિત શ્રી નવિજયજી ગણિના શિષ્ય શ્રી યશોવિજયજી થયા. ગુરુએ તેમની ક્ષમતાને વિકસાવવામાં કોઈ મણા ન રાખીઃ કાશીએ લઈ જઈને એવા ભણાવ્યા કે મહાન તાર્કિક ને વિદ્વાન બન્યા. ગંગા નદીના કિનારે તમણે બીજમંત્રની
સાધના દ્વારા સરસ્વતીનું વરદાન મેળવ્યું, અને કાશીના દુર્જેય વિદ્વત્સભાના ૫00 પંડિતાને એકલે હાથે જીતીને ન્યાયાચાર્યનું બિરૂદ પામ્યા. અને કાશીમાં જૈનોનો પ્રવેશ સુલભ બનાવ્યો. અમદાવાદના
સૂબા મહોબ્બતખાનના દરબારમાં તેમણે અઢાર અવધાનનો હેરતભર્યો પ્રયોગ કરી બતાવતાં સૂબાએ તેમને દાઢી મૂછાળાં સરસ્વતી કહીને નવાજ્યા. તેમણે સેંકડો ગ્રન્થો સંસ્કૃત-પ્રાકૃતગુર્જરગિરામાં રચ્યા છે. સત્તરમાં સૈકાના અંધાધુંધ કાળમાં ધર્મદ્રોહીઓ તથા જૈન દ્વેષીઓની તેમણે બરાબર ખબર લીધી છે, અને જૈન શાસનનો ધ્વજ ફરકતો રાખ્યો છે.
સં. ૧૭૪૩ માં ડભોઈ શહેરમાં તેમનો સ્વર્ગવાસ થયો હતો.
it -
FORV28SOOSE
WWW.JaiTelurary.org
