Devananda Mahakavya

Author(s): Meghvijay, Bechardas Doshi
Publisher: ZZZ Unknown

Page 80

[पञ्चमः सर्गः]
महोपाध्यायश्रीमेघविजयविरचितं
पञ्चमः सर्गः।
॥ श्रीशद्धेश्वरपार्श्वपरमेश्वराय नमः ॥ देवप्रतिष्ठितविधावथ देवचन्द्रः श्राद्धः श्रियो व्यधित याः स्फुटभावं चन्द्रः। तन्मण्डपे च शुशुभे तुलनाऽवसाने तासां गिरौ च वनराजिपटं वसाने ॥१॥ सूरेस्तपोभिरमलैनिहतान्तराये तत्र क्षणे क्षितिपतेरभवत् सहायः। पुन्नागवान् कदलिकॉवलिचारुरुच्चैलक्ष्मी दधत् प्रतिगिरेरलघुर्बलौघः ॥२॥ यात्रां जलस्य गुरुणा सह संविधातुं सङ्घ बलेन मिलिते चलिते निजालीः। प्रैषीदिवेक्षितुमिहानयनाय सर्वाः पृथ्वी रजः करभकण्ठकडारमाशाः ॥३॥ साडम्बराः सुरंविधोः स्वजनाश्ववाराः उत्क्षिप्यमाणचमरालिलसत्कुमाराः। रेजुस्तदा प्रतिपदं निजवर्गपूर्णास्तूर्ण पयोधय इवोर्मिभिरापतन्तः॥४॥ यात्राभिषेकमहनाञ्जनसक्रियासु बिम्बावलेर्ध्वनिततूर्यरवैर्विहस्तौ । लुब्धौ वधूकलरवैः स्खलनेऽपि नालमन्योन्यतः पथि बताऽविभितामिभोष्टौ ॥५॥ एवं वितीर्णविभवं सुकृतेषु रूप्यैः सम्पूज्य भोज्यवसनैः प्रतिलाभयन्तम् । तं बह्वमन्यत गुरुर्भुवि देवचन्द्रं सर्वः प्रियः खलु भवत्यनुरूपचेष्टः ॥ ६ ॥ नान्दीरवैः सह महीशबलानुगम्ये सङ्घभियाति समहं समचैत्यनत्यै। 15 वीक्षोत्सुकाऽपि रभसाजनदृष्टिमार्गे विस्रस्तवस्त्रमवरोधवधूः पपात' ॥७॥ श्रीदेवचन्द्रवणिजः सदनात् तदानीं सङ्घस्य भोजनदिने मुदितार्थिसार्थे । धूमा महानसभुवो दिवि मेघरूपाश्चक्रीवद्गरुहधूम्ररुचो विसस्रुः ॥८॥ सर्वे वणिगमणिवरेण सुरेन्दुना ते सम्मानिताः प्रतिगृहं खजनाश्ववाराः। जग्मुः क्रमात् पथि मुदा हयनर्तनाय शैलस्य दर्दरपुटानिव वादयन्तः ॥९॥ सम्मान्य रत्नवसनैः क्षितिराजराजा दत्तः सुरेन्दुवणिजे विपणौ तुरङ्गः।
10
१'देवचन्द्रः' देवचन्द्रः याः श्रियः शोभा व्यधित तासां सान'शब्दस्य अवोपसर्गाकारलोपे वसानः अन्तः तन्निषेधे अवतुलना साम्यं तन्मण्डपे 'च' पुनर् गिरौ शुशुभे ।
सानः अनन्तः ।
४ 'कदलिका- "कदली वैजयन्त्यां रम्भायां हरिणान्तरे" २-चन्द्रः' "चन्द्रोऽम्बु-काम्ययोः । स्वर्णे सुधांशी कपूरे कम्पिल्ये मेचके च" इति अनेकार्थः [है. अने. सं. को.२ |
इति विश्वः। [विश्व० लान्तव० श्लो० ६७]
५ 'पृथ्वी' पृथ्वी सर्वा आशा दिशः ईक्षितुम् आनयनाय श्लो० ४०६]
रजः प्रेषीत् । ३-अवसाने' अवनम् अवः जीवरक्षा तस्याः सानं दानं यत्र ६ 'सुरविधोः' देवचन्द्रस्य । मण्डपे । “षणूयी दाने धातुः" । यद्वा अवसाने अनन्ते-'अव- __ 'सुरेन्दुना देवचन्द्रेण ।
1 'स्फुटभावं चन्द्रः' इत्यत्र भावशब्दशिरस्थोऽनुस्खारः अस्य चित्रकाव्यत्वेन अत्र न गण्यते, अतो न छन्दोमनः।
मा. पं० स० श्लो० १ चतुर्थः पादः चतुर्थतया । 2 मा. पं. स. श्लो. २ चतुर्थः पादः चतुर्थतया।
3 मा. पं० स० श्लो. ३ चतुर्थः पादः चतुर्थतया । माघे 'पृथ्वीरजः' इति समस्तम् ।
4 मा. पं. स. श्लो. ४ चतुर्थः पादः चतुर्थतया । 5 मा. पं० स० श्लो०५ चतुर्थः पादः चतुर्थतया। 6 मा. पं. स. श्लो. ६ चतुर्थः पादः चतुर्थतया । 7 मा० पं० स० श्लो०७ चतुर्थः पादः चतुर्थत्वेन । 8 मा. पं० स० श्लो. ८ चतुर्थः पादः चतुर्थत्वेन । 9 मा.पं. स. श्लो. ९ माघे 'दर्दुरपुटा'-इति ।