Chatrapati Shivaji Charitra

Author(s): Vaman Sitaram Mukadam
Publisher: Vaman Sitaram Mukadam

Page 711

ખ્રિસ્તી શકાગ્યા આરંભાલા ચાલુક્ય વ રાષ્ટટ વંશીય મરાઠવાની આપલી સામ્રાજ્ય સત્તા ઉત્તર વ દક્ષિણ હિંદુસ્થાનાંત ગાંજવિલી. પુઢે મરાઠી રાષ્ટ્રાસ થોડી સુસ્તી આલી. ત્યાં અવહેંત દેવગિરીચે જાધવાચા પાકાવ કરન મુસલમાનોની આપલી સત્તા મહારાષ્ટ્રાવર પસવિલી. તાલિકેટઆ લઢાઈ વિજયાનગરચા મરાઠા સમ્રાટાચા પરાજય કન તી સત્તા દઢ મૂલ ઝાલી વ કર્નાટક વ દક્ષિણેતીલ પ્રદેશાવર મુસલમાની અમલ પસરલા, હી મુસલમાની સત્તા ઉલધૂન પાડયાએં કામ પદ્ધતીર રીતીને શ્રી શિવછત્રપતિ ત્યાંની કેલેં. પ્રથમતા ત્યાંની મરાલ્યાંત એકોપ કાન ત્યાંચે અંગી સ્વતંત્રતા, સ્વધર્મ પ્રેમ, વ રાષ્ટ્રેકતા વાંચે વારે ભરવિલે'. ત્યાં મળે અવરંગઝેબી સારખ્યા ધરણી, પરાક્રમી વ સામર્થ્યવાન અશા દિલીપતીલાહી મરાઠી સત્તા કાયમચી નાહીંશી કરતા આલી નાહીં. સર્વ બાદશાહી સૈન્ય વ સર્વ બાદશાહી ખજિના ખર્ચા ઘાન હી ઝુંજ બાદશહાને ૨૭ વર્ષે ચાલવિલી પણ મરાઠવીર યા વિજેડ ઝટાપટીંત કસાસ ચઢલે વ અખેર બાદશહાલા સુખાચું મરણુડી ત્યાંની ઉપભાગું દિલે નાહી. અવરંગબામ્યા પશ્ચાત હી મરાઠી સત્તાકાર વાઢલી વ તિને દિલ્લી ચી પાતશાહાત અગદી પિકળ વ નામધારી કેલી. અસે પરાક્રમી રાષ્ટ્ર ઉત્પન્ન કરી શ્રી શિવછત્રપતીચી યોગ્યતા વર્ણન કરણે કઠીણ કામ આહે. ર. મુકાદમ યોગ્ય પ્રયત્નાને એક ઉત્તમ ચરિત્રાસી ગુજરાથી ભાષેત ભર પડાર છે ખાસ.
ભાસ્કરરાવ જાધવ (મુંબાઈ સરકારના માજી પ્રધાન).
“ જગદ્વિખ્યાત શ્રેષ્ઠ સેનાનાયક શ્રી શિવાજી મહારાજ, યા લેખાંત સેનાનાયક યા નાત્યાને શ્રી શિવાજી મહારાજાચી યોગ્યતા કિતી બેઠી હતી, કાબદલી વિવેચન કરયાત ચેણાર આહે. શ્રેષ્ઠ સેના નાયકાઓ અંગી મુખ્યત્વે ખાલી દિલ્યા પ્રમાણે ગુણ અસલે પાડિજેતઃ
૧ શૌર્ય. ૨ ધર્ય. ૩ યુક્તિબાજપ. ૪ શિસ્ત. ૫ રાષ્ટ્રાભિમાન. ૬ રાજકારણ (Diplomacy). ૭ નશીબવાન. ૮ નિરલસ કામ કરણ્યાચી શક્તિ વ ઉત્તમ શરીર. ૯ નીતિમત્તા. આ વરીલ ગુણ શ્રી શિવાજી મહારાજાઓ અંગી કિતપત હેતે, ચાબદલ મહારાજાઓ ચરિત્રવન વ ઉપલબ્ધ અસલલ્યા લિખાણુવન આપણું યાચા વિચાર કરે.
૧. મહારાજ અતિશય ઘર હોતે, યા બદલ કોણાચૅહી દુમત નહીં. લઢાઈમ્યા ધનશ્રક્રીમળ્યું સ્વતઃસ્યા દેલ્હી હાતાંત પટે ચઢવન તે ઘુસત અસત. કેણિતીહી સંકટાચી કામગિરી તે સ્વતઃ આ૫લ્લા શિરાવર પેત અસત. લઢાંઈત આપવ્યા સરદારાસ પુ કન આપણું સ્વતઃ માગે કોઠ' તરી સુરક્ષિત જાગી પ્રેક્ષકાપ્રમાણે પહાત બસત નસત. આપલ્યા સરદારાસ મુલુખગિરીવર અગર ખાધા સ્વારીવર પાઠવન આપણું સ્વતઃ મજા મારીત બસત નસત; તર તે સ્વતઃ કેત્યાં ના કેત્યા મહિમંત સર્વ કાળ ગુંતલેલે અસંત. મહારાજાની શંકડે લઢાયા ર્જિકલ્યા, ત્યાં સ્વતઃસ્યા અંગયા શૌર્યને ર્જિકલ્યા, હે સર્વાસ કેબલ કરવા લાગેલ. અફઝુલખાનાચા વધ, શાહિતેખાના વરીલ છાપા, યા ગેઝી શૌર્યાસ્યા નાહીત અસેં કેણ હણેલ ? હીં કામેં મહેણુજે બિલકુલ ન ડગમગતાં વાઘાણ્યા જબમ્રાંત ઉડી ઘાલણ્યા સારખી હતી, પરંતુ ત્યાં મધૂની મહારાજ અંગચા શૌર્યને યશસ્વી ઝાલે.
૨. શૌર્યાબરાબર પૈર્ય હે લાગતેંજ અંગામ પૈર્ય અસત્યા શિવાય શૌર્યાસી કામેં હેત નાહીત. મહારાજ કોણત્યાહી કઠીણ પ્રસંગ કે હાંહી ડગમગત નસત, ત્યાંના સ્વતઃ ચા આત્મવિશ્વાસ અને વ સાચા જોરાવર તે કોણત્યાહી સંકટાસ મોઢયા પૈર્યાને તેડ હેત અસત. ઔરંગઝેબાને મહારાજ આર્માસ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat