Chatrapati Shivaji Charitra

Author(s): Vaman Sitaram Mukadam
Publisher: Vaman Sitaram Mukadam

Page 720

680 શિવાજ વર્તન ન્યાયા, નીતિચું, પરાક્રમાર્ચ, સ્વધર્મપરાયણતેચે વપરધર્મ સહિષ્ણુતેચે છે. પુષ્કળ લઢાયા મારૂને ત્યાંત વિજયી હેણું; તીન ચારશે કિલશે મૈદાનાંત, ડાંગરાવર વ સમુદ્રતીરાવર બાંધણે, નવીન સૈન્ય તયાર કરણે, નવીન આરમાર નિમિણું, નવે કાયદે કરણે, સ્વભાપેલા ઉત્તેજન દેણે સ્વતઃ પદ્યરચના કરણે કવિના આશ્રય દેણે નવી શહરે વસવીણે, સ્વધર્માચું સંરક્ષણ કરણે, ગાત્રાહ્મણાચા પ્રતિપાલ કરણું, સારાંશ સ્વદેશાલા સ્વતંત્ર વ સુખી કરણે, હ્યા લકત્તર કૃત્યાંની જર કર્યા પુરૂષાને યા ભૂમંડળાલા અક્ષય ઋણીકન ડેવલે અસેલ તરતે શિવાજીનેચ હેય. શિવાજીચી ખાનગી વર્તણૂક સાર્વજનીક પરાક્રમ ઇતકે લોકોત્તર હોતે કીં ત્યાંચ્યાશી તુલના કરાવયાસજી —ણન વ્યક્તિ બાવીતી તી, હા નાહીં ત્યાં ગુણાને શિવાજીહુન કમતરચ દિસેલ. હ્યા અવતારી પુરૂષા સંબંધી લિહિત લિહિતાં સમર્થ હશતાત તયાચે જ ગુણ મહાવાસી તુલના કૅચી, યશવંત કીર્તિવંત સામવંત નીતિવંત જાણતા આચારશીલ વિચારશીલ દાનશીલ, કર્મશીલ, સર્વજ્ઞ, સુશીલ-ધર્મમતિ નિશ્ચયાચા મહામેરૂ, અખંડ નિર્ધારી, રાજગી” અશીં નાના પરીચી વિશેષણે શિવાજીલા “રામદાસાની' લાવીલી આહેત. ઇતિહાસરસિક વિશ્વનાથ કા, રજવાડે, સતરાવ્યા શતકામધે મુસલમાની સત્તા હણને પ્રત્યક્ષ રાવણી સત્તે પ્રમાણેચ અતિશય પ્રબલ વ અતિશય મદાંધ ઝાલી હતી. હિંદુસ્થાનાંતીલ સર્વ હિંદુ સન્ચે ત્યા સૉને ઉધળન લાવીલી હતી. હિંદુમ્બજ મોડૂન ટાકલે હેતે વ હિંદુ સિંહાસનાચા ચુરા કરન તાલિકેટયા ભયંકર સંગ્રામત રસ્તાઓ પુરા મર્પે ત્યાલા બુડવુન ટાકલૅ . રાવણચ વર્તના પ્રમાણે ચવદા ચૌકક્ષાએં સામ્રાજ્ય ઉપભેગીત હેતે વ સર્વ દેવતુલ્ય સાજન લોક સત્રસ્ત ઝાલે હેતે. હિંદુસ્થાનચી શતકે સતકી પરકીયાંયા આધાતાને ન મંગલેલી રજપુતાંચી ઢાલ વાળી ભંગૂન પિંજાન જાઉન અખિલ હિંદુસ્થાન વ હિંદુ સમાજ હે યવનાંચ્યા હત્યારી આધાતાંના બળી પડલા હોગા વ કેણીહી હિંદુ “ચંડ' ઉરલા ન હતા. જેથે તેથે દીનતા દાસ્યતા હિંદુચા લલાટી ચિકટલેલી હતી. અશાળી, નિતાંત નિરાશા વનિતાંત દુર્બલતા જ્યા વેળી હિંદુસ્થાનભર પસરલી હતી ત્યાળ યા દંડકારણ્યાં તચ પ્રભુ શિવરાય જન્માલા આલે. જગા મળે ઈતર અનેક શેર પુરૂષ, પરાક્રમી જે તેવનાં વાજલેલે મુત્સદ્દી લેક ઉત્પન્ન ઝાલે આહેતા પરંતુ શિવાજી મહારાજાએ ચરિત્ર યા સહુન અદ્દભુત ઝાલે હી કોણલા અતિશયોક્તિ વાહલ. પરંતુ વિચારતીતી સાર્થોક્તિ અત્યાચૅ પ્રત્યયાસ ચેઇલ. કાર્બેજ ચા પ્રખ્યાત મહાવીર હનીલ, રોમચા સીઝર વ જગતજેતા શિકંદર હે સર્વ મોઠે યોધે યાંત સંશય નાહી. પરંતુ હીં સર્વ પરિસ્થિતિચી દૈવવાન્ કરે હતી, પરંતુ શિવરાયાના કાંહી હી આયતે લાભલે નહતે. મગ અધિક મેઠા કોણ? અધિક ધન્ય કોણ? ડ. નારાયણ દા. સાવરકર અધુનિક ઇતિહાસકારાના અવતારક૯૫ના માન્ય હોય સારખી નહી. મી ઇતિહાસાચા ભક્તા વ અભ્યાસક આહે છે. શિવાજી મહારાજાચા કાળચી મહારાષ્ટ્ર દેશાચી વ ભરતખંડાચી પરિસ્થિતિ લક્ષાંત ઘેતા શિવાજીસ અવતાર સમજણ્યાકડે માઝી પ્રવૃત્તિ આહે. “લા વલા હીલ્સ નિર્મવતી મત” ઈત્યાદી શ્રીકૃષ્ણ પરમાભ્યાચી ઉક્તિ છત્રપતિ શિવાજી મહારાજાસ પૂર્ણપણે લાગુ પડતું. અવતારાચી કલ્પના ન્યાસ સંમતનાહીં ત્યાના નિદાન કાર્બાઈલચી કલ્પના શિવછત્રપતિસ લાગૂ પડતે અસે માન્ય કરાવે લાગેલ. શ્રી. ભાસ્કર વામન ભટ.