________________
VI!
Rી નીતિ યાને લક્ષ્મી પુંજ
લેખક : માણેકલાલ છગનલાલ મહેતા અમદાવાદ
એક સજજનપુર નામે સુંદર નગર હતું. તેમાં “બાહ્ય ક્રીયામાં રાચતા, અંતર ભેદ ન કાંઇ, જ્ઞાનમાર્ગ ધણીખરી જનતા, સજજન ને ધમીંઠ હતી. તેથી નિધતાં, તે દયા જ આંહી.” અર્થાત બાહ્ય તે નગરનું નામ સજનપુર ગણાતું હતું. નીતિને ક્રીયામાં જ રચી રહ્યાં છીએ લુગડ, વેષ, વાડા, ધર્મ જ આપણને ધારણ કરી શકે છે. જ્યાં ધર્મને અછ, શોભા દેખાડવાને ધર્મના નામે વૈભવ અભાવ હેય છે અને પુર્વની પુણ્યા—કમાણી ખપ બાહ્ય રૂઢીથી બહરિંગ કીયા, મનના વિકલ્પ આદીમાં જાય છે ત્યાં અનેક આધી-પાધી ને વ્યાધીન ડીક ડી માને છે અને તે ઉપર રા–મમતા કરે પિટલ એક પછી એક ખડકાઈ જાય છે. હું છે, આપણે વીતરાગ ધર્મ છે એ ભુલાઈ દેહાદિ સંસાર અવિના મુસાફર! જે નોતિ ને ધર્મ, યોગની અગર બાહ્ય ક્રીયાને આત્માની ક્રિયા માને છે તમારા જીવનમાં જીવતાં રાખશો, તે આ સંસારરૂપ અથવા એનાથી મને સુખ થશે, આ શું કશું દાવાનળ કદી તમને સંતાપ દેશે નહિ. બીજાનું ધન તે સુખ પામ અને પરંપરા મેલ મળશે. જે, માનવી પોતે ધન મેળવવા જેવાં તરફડીયાં એમ માને છે. આવું ક્યાં ફર્સ એ છે કે મારે છે તેટલે પ્રયાસ જે પુય ઉપાર્જન માટે કે એ ઊંધા ચશમાં ચઢાવ્યાં છે કે કોઈ છે, ચઢેલાં કરતો હોય તે, ધન આદિ સંપત્તિ આપોઆપ ખડી ઊંધાં ચશ્માં ખેલતા કે- લાવતા જ નથી? થાય છે જ્યાં પુત્યા નથી ત્યાં ગમે તેટલા ઊચા- આમાને રપ વીનાની આ ક્રીયા જડ છે. કઈ નીચા થાઓ કે પછાડા મારો પણ કોઈ જ પેદા થત-તપ, રોટલા ને ના ખાવા દેવા વાસ, થાય નહિ. ન ધુળ જ છે. આ સજજનપુરમાં સ્ત્રી સંગ કરે એટલે બ્રહ્મ , ના એક સજ્જન કરીને વણીક હતા. તેની પાસે સંપત્તિ મારીએ એટલે ધ્યા:- આવી આવા બી કાયામાં ન હતી તેમજ આત્તિ પણ નહોતી. લોથી રાખીને રાચી, તે આત્મજ્ઞાન વીસસ્તો જ જાય છે દરી હતો પણ નીતિવાન હતું. જે સત્યની કે તે આવું અતિમત્તાન વીસરતાને કોઈ કહેનાર નથી ન્યાયતી રાજ મળે તેમાં તે પિતાનું જીવ : નવ કે મહાનુભાવ : તારું-આત્મજ્ઞાન સાથે જોડતે રહUT હાંકતો હતે. તેને ગુન્શીયલ નામે, કોલેજમાં નહિ કેટલીક વખત તે આત્માના ભાન વી. સાચી ભણેલી પણ જ્ઞાની, પત્ની હતી. તે ધર્મધ્યાન કરતી શ્રદ્ધા વીના, અંતરમાં માને, માયા, સગવડતા, હતી. પિતાને પતિ સાથે જ્ઞાન વીને કરતી કે – પુણ્યની ભાવના સેવતો હોય તે તે આત્માના ઓછી સંપત્તિ એટલે ઓછા આરંભ પ્રારંભ અને ઘાત કરનાર, મેહ કે મીયાત કર્મના અનેક ધર્મપરાયણ રહેવાની એક તક સારી જોગવાઈ પાપ બાંધે છે. જીત્રાએ જનાર ચડતે, નથી કે કરી દે છે. જીવ મોકો રહી, આર્તધ્યાન કરતા આ રેલગાડીમાં બેસતાં હારે જીવના સંહાર કરતા અટકે છે. તે પિતાને પતને સમાવતી હતી કે:-- યંત્રનું હું પોષણ કરી રહ્યો છું તેને એમ દુઃખ
