________________
બુદ્ધિપ્રભા
જંગલમાને શિતળ વાયુ ત્યાંની દરેક વનવલરીનાં સુધી મને ચૂપકીથી ચૂમી લઈને તેમને ચકિત અને કેપિત કરતે હતે.
કૃષ્ણપક્ષ હતું, હજી ચને દેખા દીધી નહોતી. ગગનમાં થઈ છેડાં વાદળાં અહીં તહીં ઘૂમ્યા કરે છે. નક્ષ નથી, ચાંદાની દીપ્તી નથી. કેવળ બસ એક અંધકાર પથરાઈ રહ્યા છે, અંધકાર એ તને ઝઓ છે. તેથી જ આજે આટલે બધે અંધકાર સામે કિતરી પડ્યું હશે, સેલિમા મરણ પામી તેથી કુદરતને પણ એને શક ઉલટી આવ્યું હશે. બધી કુદરત જાણે કાળાં વસ્ત્ર ટી સેલિમાને મેળે લેવા ત્યાં આવી છે.
બધા મશાલીઓ ગિરિવનના એકાંત ભાગમાં ઉભા રહ્યા. હથીઆરવાળા સિપાઈઓ હેમની પાછળ ગેહવાયા, આગળના ચેગાનમાં તે પવિત્ર-પુષ્પ સમાન બને ઉતરીને મુક્યું અને આજૂબાજૂ ઘણી જગ્યા ખાલી રાખી. બધું સરધસ જાણે કોઈની એકાન્ત મને રાહ જેવું હોય એવું સ્થિર હતું. ડી વારમાં વાદળાં વેરાયાં અને ચંદ્ર કી કર્યું. તે વખતે ઓચિંતા મેતી મહેલ તરફ મશાલેને ઝળહળ. પ્રકાશ ચમકા રહ્યા. સૌ જાણી ચુક્યા છે હવે દફનક્રિયાને વખત થશે છે. એ તેજને અંબાર ધીરે ધીરે આ તરફ આવો. બચે. સિપાઈ પહેરેગીર વિગેરે અદબથી ખડા થઈ ગયા. પેલી મશાલે સાથે ચાર મૂલવીઓને લઈ ખૂદ દિલ્લીશ્વર ત્યાં આવી પહોંચ્યા. સિપાઈઓએ હથિઆર નમાવી સલામી ભરી પણ બધા ચુપ હતા. કોઈને મહેલેથી દિક્ષીશ્વરની જયઘણું થઈ શકે નહિ. સેલિમાની લાસને જનાવવામાં જોઇતી દરેક ચીજની તૈયારી કરી રાખવામાં આવી હતી. પેલા મિલાનાઓએ એ અંધકારથી છવાયેલા ગબિર સ્થળને જગવીને ત્યાં કુરાનમાં શતિસૂચક પવિત્ર કલામે ઉચ્ચારવા માંડ્યા. લાશની ઉપરનું કફન વિધવિધ રંગના સુધી કુલે થી ભરેલું હતું અને કબરની અંદરની તળે ભાગ પણ ફુલહાર તેરાથી છાલે હતે. ખેદેલી જમીનની ચારે પાસે પણ અગફ અને ઈસ્તંબુલ પણ લગાવેલો હતો. એ આ પ્રદેશ જાણે એ બધાની બવાસથી મઘમઘી રહ્યો. જાણે સલિમાના પ્રાણની જે સુગધ ન હોય ! નુત સંલિમાના દેહને બહાર કાઢી. ગુલાબજળથી ધરાવી, ત્યારપછી અગર ચંદન વિગેરે ઘણા ખૂશબદાર પદાર્થોથી તે સુંદર દેહને ચર્ચન કરી, આખરે કનમાં લપેટી તે શરીરને કલરની અંદર સુવાડતી વખતે બાદશાહ આવેગપૂર્વક અવાજથી બેલી ઉથા–“સેલિમા ! પરકમાં હવે તે મળશે. હારા પર જે અતુલ્મ ગુજાર્યું છે તેનું પ્રાયશ્ચિત છત્રી બધી સળગા કરીશ હાથે નહિ વળે.” બે ચાર આંસુ બાદશાહની પાક ચર્મમાંથી તે અર પર પ. અને એક ઉંડા નિસાસે પ્રાણુની ગંભિર વેદના લઈ ઉડતા શિતળ વાયુ ભેગા મળી છે. એ વખતની બાદશાહના દિલની રોશનને અંતરની વાળા પિલે લાંબે નિસાસે કે હું માંસ પુરેપુરી રીતે પ્રકટ કરી શક્યાં નહિ. પ્રિય બેગમ મુમતાઝના મહેત વખતે પણ બાદશાહને આટલી બધી દિલગીરી વ્હેતી થઈ. ઉંડા અફસમાં ગિરફતાર થઈ દાંકીને બળકની માફક રાતા રોતા સમગ્ર ભારતવર્ષના બાદશાહ શાહજહાન ખાલી સૂનું સૂનું ઘર લઇ સેલિમાને કબરમાં મુકી પાછા મહેલ તરફ વળ્યા. પાર્થિવ પંચમહાભૂતનું માટીનું માનવ શરીર માટીમાં મળી ગયું. કાચા તેના સરીખું પુષ્પ સમાન બળ સેલિમાને માંસલ દેહ ભૂમાતાને બેને સુવાડી સે વેરાઈ ગયાં. બિચારો પ્રેમની પ્રતિમા, પવિત્રતાની પુતળી ને મહા3નની જીવનસખી સેલિમા આ વિશ્વની ચિરવિદાય લઈ લેકમાં, શ્ચિકમાં, પ્રભુની ભૂમિનાં સંચરી ગ–ઉડી ગાઈ ને સેનાનો મેતી મહેલ કન્ય થઇ રહ્યા. જેના તેજથી તે ઝગઝગી રહ્યા હતા તે જવાહર હવે નથી રહ્યું. કાળને કરાળ ગુફામાં તે લીન થઈ ગયું.
