Book Title: Bruhat Sangrahani Prakarana Sarth
Author(s): Jain Prakashan Mandir Ahmedabad
Publisher: Jain Prakashak Mandal Ahmedabad
View full book text
________________
૫૫
વિમાસુ વહગા-વિમાનને ( પુર-પૂર્વમાં.
વહન કરનારા. દાહિણ-દક્ષિણમાં. કમેણુ-અનુકમે.
પછિમ-પશ્ચિમમાં. એસિ–એઓના.
ઉત્તર-ઉત્તરમાં. સેલસ-સેળ.
સીહા–સિંહ. અડ-આઠ.
હથી-હાથી. ચ9–ચાર.
વસહા-વૃષભ, બળદ. દે-એ.
હયા-ઘેડાના રૂપે. સુર સહસ્સા-હજાર દેવે. | કસ-અનુકમે. | શબ્દાર્થ–ચંદ્ર, સૂર્ય, ગ્રહ, નક્ષત્ર અને તારાએ અનુક્રમે ઉતાવળી ગતિવાળા છે અને અદ્ધિમાં વળી વિપરીત છે. અનુક્રમે એના વિમાનને વહન કરનારા સેળહજાર, સોળ હજાર, આઠ હજાર, ચાર હજાર અને બે હજાર દેવે છે. પૂર્વનાં સિંહના રૂપે, દક્ષિણમાં હાથીના રૂપે, પશ્ચિમમાં બળદના રૂપે અને ઉત્તરમાં ઘોડાના રૂપે અનુક્રમે વહન કરે છે.
વિવેચન–સર્વથી મંદગતિવાળા ચંદ્ર છે, તેથી સૂર્યની ગતિ ઉતાવળી, તેથી ગ્રહની ગતિ ઉતાવળી, તેથી નક્ષત્રની ગતિ ઉતાવળી અને તેથી તારાની ગતિ ઉતાવળી છે. તથા ગ્રહમાં બુધથી શુક ઉતાવળી ગતિવાળ, તેથી મંગળ ઉતાવળી ગતિવાળે, તેથી બહસ્પતિ ઉતાવળી ગતિવાળે અને તેથી શનિ ઊતાવળી ગતિવાળે છે. રૂદ્ધિમાં તેથી વિપરીત જાણવા એટલે સર્વથી અલ્પરૂદ્ધિવંત તારા, તેજ નક્ષત્ર વધારે રૂદ્ધિવાળાં, તેથી ગ્રહ વધારે રૂદ્ધિવાળા, તેથી સૂર્ય વધારે રૂદ્ધિવાળે, તેથી ચંદ્રની રૂદ્ધિ સર્વે જ્યોતિષી કરતાં વધારે છે.
