________________
બૃહદ્ – આલોચનાદિ uધ સંગ્રહ
૨૦૫ ૧૦. અજ્ઞાની - પર્યાયથી પામર --
પુત્ર કુપાત્ર જ મેં હુઓ, અવગુણ ભર્યો અનંત; સાહિત વૃદ્ધ વિચારકે, માફ ક્રો ભગવંત. ૧૭.
જેમ કોઈ કુટુંબમાં કોઈ એક પુત્ર કપૂત તરીકે જન્મે કે જે અવિનીત, લાલચી, મહાક્રોધી, માયાચારી, સપ્તવ્યસનલંપટાદિ અનેક દુર્ગુણથી ભરેલો હોય તો તે કુટુંબના વૈભવનો સર્વનાશ કરી નાંખે છે. તેમ, સાધક અહીં પ્રભુ સમક્ષ કહે છે કે હે પ્રભુ! હું પણ એવો જ પરમાર્થ દ્રષ્ટિથી કુપાત્ર છું, જેથી મારા આત્માના સ્વાભાવિક વૈભવનો મેં સર્વનાશ કરી નાંખ્યો છે. કારણ કે હું અનંત દુર્ગુણોથી ભરેલો છું કે જેનું મૂળ તો મિથ્યાત્ત્વ જ છે. આપ તો સર્વ જીવોના હિતચિંતક છો તથા વૃદ્ધ વિચારવાનું કહેતા ઉત્કૃષ્ટ પાકટ એવા સુવિચારવાન છો. માટે મારા તે સર્વ અવગુણોને માફ કરો. મારી આ વિપર્યાસ બુદ્ધિને સુબુદ્ધિમાં ફેરવી આપો. સાધક અહીં પોતાની પર્યાયમાં આવી પામરતા છે તેની કબૂલાત કરતાં, પ્રભુ સમક્ષ ભક્તિભાવથી આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટેની પ્રાર્થના કરે છે. પરમકૃપાળુદેવ પણ ભક્તિના વીસ દોહરામાં , પ્રભુ સમક્ષ આવી જ અજ્ઞાની જીવની પર્યાયમાં પામરતા બતાવે છે અને કહે છે :
“અધમાધમ અધિકો પતિતે, સકલ જગતમાં હુંય;
એ નિશ્ચય આવ્યા વિના, સાધન કરશે શું?”(વ.પૃ. ૨૯૬) ૧૮. વીર પ્રભુને નિવેદન --
શાસનપતિ વર્ધમાનજી, તુમ લગ મેરી દોડ; જેસે સમુદ્ધ જહાજ વિણ, સૂઝત ઓર ન ઠોર. ૧૮.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
