________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
10]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૪ અંક ૪, ૧૬ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૪
( * અહિંસા : એક પરિશીલન જ
પંન્યાસ ભુવનસુંદર વિજયજી મ.સા. પરેલ-મુંબઈ (૧) વ્યક્તિ જે રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ| મંદ રાગાદિ ભાવથી મંદ કર્મબંધ થાય છે. અને કષાયના કારણે વ્યક્તિ કર્મબંધ કરે છે. તે કર્મબંધ | મધ્યમ ભાવના કારણે કર્મબંધ પણ મધ્યમ બંધાય એક સરખો હોતો નથી. રાગાદિની વિચિત્રતા–| છે. તેમ જે ક્ષાયિક-ક્ષાયોપથમિક ભાવમાં વર્તે છે વિવિધતાથી સ્થિતિ-રસ આદિના કારણે, તે મંદતર–મંદ કર્મબંધ કરે છે. તેમ કોઈ કર્મબંધમાં પણ તફાવત–અંતર પડે છે. પરંતુ જે તીર્થયાત્રાના શુભભાવથી ભક્તિ-બહુમાનથી વ્યક્તિ ઉપશાંત મોહ છે, જે ક્ષીણ મોહ છે, જે | તીર્થમાં જાય અને બીજો એજ તીર્થમાં મોજમજા સયોગી કેવલી છે. તેમને ઇર્યાપથિકી ગમનાગમન | કરવા કે હરવા-ફરવા જાય તો કર્મબંધમાં યોગમાત્ર હોવાથી તે બધાને કર્મબંધ એક સરખો | તફાવત પડે છે. એક ગુરુમંદિર કે ગુરુના પગલા હોય છે. તેઓને એકમાત્ર શાતાવેદનીય કર્મ એક | બનાવે બીજો ઘર-મકાન બનાવે આ બન્નેમાં પણ સમયનું બંધાય છે. આથી આ વાત સિદ્ધ થાય છે | ભાવથી કર્મબંધમાં તફાવત પડે છે. એક વ્યક્તિ કે ક્રિયા કરવા માત્રથી કર્મબંધમાં ઓછા- | ઉપકારી ગુનો ફોટો બનાવે અને બીજો રાગથી વધતાપણું નથી પરંતુ રાગાદિની તીવ્રતા મંદતાના સ્ત્રીનો ફોટો બનાવે તે બન્નેમાં પણ ભાવના કારણે કર્મબંધમાં વિશેષ તફાવત પડે છે. | કારણે કર્મબંધ અલગ અલગ થાય છે.
તેમ જ્ઞાની, ગીતાર્થ, જયણાવાળી વ્યક્તિ ] (૩) અધિકરણ –હિંસક કે અહિંસક અલ્પ કર્મબંધ કરે છે. જ્યારે અજ્ઞાની વ્યક્તિ ] સાધન બનાવવા–જોડવા રાખવા તેમાં પણ અધિક કર્મબંધ કરે છે. કારણ કે જ્ઞાની–વિવેકી | કર્મબંધમાં તફાવત પડે છે. એક વ્યક્તિ વસ્ત્ર વ્યક્તિ-પરિણામ-ગુલાઘવભાવ-હિતાહિત- | સીવવાની સોય બનાવે છે. બીજો જીવહત્યા કરવા લાભનુકશાન આદિનો વિચાર કરનાર હોય છે. | માટે સૂયો, તીર, તલવાર, ભાલો કે બંદૂક આદિ
(૨) ભાવ –શુભ અને અશુભ એમ બે | શસ્ત્રો બનાવે છે. તેમાં પ્રથમને કર્મબંધ અલ્પ થાય ભાવ છે. શુભભાવથી વાચ્ય પ્રાપ્તિ માટે 1 છે. જયારે છેદન-ભેદન કરનારાં શસ્ત્રો ઓપરેશન કરવા છરીથી ચેકો મુકનારો ડૉકટર |
| બનાવનારને કર્મબંધ ભારે થાય છે. કદાચ દર્દી મરી જાય તો પણ ગુનેગાર ગણાતો એમ વાહનમાં પણ સમજવું કે સવારી નથી. અને અશુભભાવથી છરી મારનારો ચોર| માટેના સાયકલ કે કાર બનાવનાર ને મધ્યમ કોઈ વ્યક્તિ ન મરવા છતાં ખૂનનો ગુનેગાર | કર્મબંધ અને યુદ્ધ માટેના તોપગાડી, ટેન્ક, વિમાન ગણાય છે. પક્ષીને જીવાડવા અનાજ નાંખનાર | આદિ બનાવનારને મહાન કર્મબંધ થાય છે. અને તેને પકડવા અનાજ નાંખનારના કર્મબંધમાં અધિકરણને જોડવા–સંયોજન કરવામાં પણ તફાવત પડે જ છે.
કર્મબંધમાં તફાવત પડે છે. જેમ કોઈ વૈદ્ય રોગ તીવ્ર રાગાદિ ભાવથી તીવ્ર કર્મબંધ થાય છે. | દૂર કરવા હરડેને સૂંઠ સાથે મેળવે અને કોઈ
For Private And Personal Use Only