________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૪ અંક ૪, ૧૬ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૪].
[૧૯
ધર્મની ભાવના જાગૃત કરવાની જરૂર
લેખક : મુનિશ્રી કÉરવિજયજી મ. સા. “યતો ધર્મસ્તતો જયઃ” | પ્રમાદ પરિહરી સદાકાળ સાવધાન રહો. સહુને ગમે તેવો આકરો પ્રસંગ ઉભો થયો હોય તો | પોતપોતાના અધિકાર પ્રમાણે કર્તવ્યધર્મ પાળવાનો
હોય છે. એવી શાસ્ત્રમર્યાદા પરાપૂર્વની ચાલી આવે પણ પીડિત પુરૂષો સ્વકર્તવ્ય-ધર્મનો ત્યાગ કરતા | નથી; કેમકે જ્ઞાની પુરૂષો કહે છે કે “જે ધર્મનું રક્ષણ
છે. પરંતુ સંયોગોની વિચિત્રતાથી તેમાં ઘણો બીગાડો કરે છે તેનો જય થાય છે.” એ ઉત્તમ શિષ્ટ વચનને થયેલો જોવાય છે-સમજમાં, શ્રદ્ધામાં તેમજ વર્તનમાં અનુસરી આપણે સહુએ અવશ્ય સ્વકર્તવ્યપરાયણ થવું
ફેરફાર થયેલો છે. મજબુત મનના, ઉદાર દિલના જોઈએ. ધીરજ રાખી ખરી ખંતથી સ્વકર્તવ્યધર્મમાં અને સમયજ્ઞ સુશ-ચકોર ભાઈ બહેનો ધારે તો ખરા મચી રહેવાથી જરૂર આપણો જય (ઉદય) થવા |
| ખેત ભર્યા પ્રયાસથી તેમાં ઠીક સુધારો થઈ શકે એમ પામશે. આજકાલ જ્યાં જ્યાં દૃષ્ટિ નાંખી જોઈએ ત્યાં
છે. પરંતુ બેપરવાઈ કે ઉપેક્ષા કરવાથી જ ઘણું કામ ત્યાં સ્વકર્તવ્યધર્મનું યથાવિધિ પાલન કરવામાં બહુધા |
| બગડે છે. જો સ્વપરહિતકારી કાર્ય જરૂર કરવું જ હોય ઉપેક્ષા, કહો કે બેદરકારી જોવામાં આવે છે, પ્રયાણ |
તો તેવી બે પરવાઈ કે ઉપેક્ષા કરી શકાય નહી. થતું જોવામાં આવે છે, અને એથી ઉલટી દિશામાં
શાસનપ્રેમી, દયાળુ અને સત્યવાદી ખરા ત્યાગી પ્રયાણ થતું જોવામાં આવે છે એ હકીકતજ મૂળથી
| વૈરાગી સાધુ સાધ્વીઓ જો આ અગત્યની વાત દીલ આપણી અજ્ઞાનતા સૂચવે છે. તે સૂચવે છે કે
ઉપર લે તો સદુપદેશવડે તેઓ ઘણું શાસનહિત કરી સ્વકર્તવ્ય-ધર્મનું આપણને બરાબર ભાન જ થયું નથી
| શકે. ખરા શાસનરાગી અને સગુણપ્રેમી અથવા તો આપણે તેને વિસારી દીધું છે. જ્ઞાની
શ્રાવકશ્રાવિકાઓએ પણ સમય ઓળખીને એવા મહાત્માઓ તો કહે છે કે સ્વકર્તવ્યધર્મનું યથાવિધિ
ઉત્તમ સાધુ સાધ્વીઓ તેમજ નિર્મળ આચારપાલન કર્યા વગર તમારો જય કે ઉદય જ થવાનો
વિચારવાળા શાણા શ્રાવક-શ્રાવિકાઓનાં હિતવચન નથી. તેથી જો તમે તમારો જય કે ઉદય કરવા
આદરથી સાંભળી પોતાનું આચરણ સુધારવા જરૂર ઇચ્છતા જ હો તો પ્રથમ તમે સ્વકર્તવ્યધર્મને સારી
લક્ષ રાખવું જોઈએ. ઉત્તમ યોગ્યતાવાળા સાધુસાધ્વી રીતે સમજવાનો ખપ કરો. સ્વકર્તવ્યધર્મને જે સારી
કે શ્રાવકશ્રાવિકાનો યથોચિત વિનય-સત્કાર કરવાથી રીતે જાણતા-સમજતા હોય, તથા તે કર્તવ્યધર્મનું
આપણામાં રૂડી યોગ્યતા આવે છે. આપણું દુઃખદાયી યથાવિધિ પાલન કરવાથીજ આપણો જય કે ઉદય
અજ્ઞાન, મિથ્યાત્વ અને દુરાચરણ ટળે છે-દૂર થાય છે થવાનો છે એવી જેમની દઢ શ્રદ્ધા કે માન્યતા હોય |
અને આપણામાં ખરેખર સુખદાયક તત્ત્વજ્ઞાન, અને એવી ઊંડી શ્રદ્ધા સહિત જ જે પ્રમાદ તજી
તત્ત્વશ્રદ્ધા અને તત્ત્વરમણતા જાગે છે–પ્રગટે છે. એ જ સ્વકર્તવ્યધર્મનું યથાર્થ પાલન કરવામાં ઉજમાળ રહેતા
આ દુર્લભ માનવભવાદિક ઉત્તમ સામગ્રી પામવાનું હોય એવા પ્રમાણિક પુરૂષો પાસે વિનય બહુ
સાર્થકય છે. તે વગરનું એ બધું નકામું છે. જો કે માનપૂર્વક સ્વકર્તવ્ય-ધર્મને તમે બરાબર સમજો તથા
અજ્ઞાન, અશ્રદ્ધા, મિથ્યાત્વ અને સ્વચ્છંદાચરણથી તેથી જ તમારો જય કે ઉદય સધાશે એવી શ્રદ્ધા યા
આપણી પારાવાર ખરાબી (પડતી) થઈ છે પરંતુ હજી માન્યતાને દઢ કરો અને એવી દઢ શ્રદ્ધા પ્રતીતિ
સમય ઓળખી સાવધાન થઈ જશું તો પાછી ઉન્નતિ સાથેજ સ્વકર્તવ્ય-ધર્મનું યથાવિધિ પાલન કરવા સકળ સાધી શકાશે. ઇતિશમ. 8
For Private And Personal Use Only
